میزان گرایش عمومی به استفاده از روش‌های سفید کردن دندان روز به روز بیشتر می‌شود، زیرا هر روز افراد بیشتری به دنبال داشتن لبخندی درخشان‌تر و سفیدتر هستند. دندان‌های سفید نه تنها چهره شما را سال‌ها جوان‌تر و زیباتر نشان می‌دهد، بلکه باعث می‌شود که شما از دید دیگران در همان نگاه اول، فردی سالم و قوی به نظر برسید. امروزه به لطف پیشرفت‌های زیادی که در زمینه دندانپزشکی زیبایی به دست آمده است، جوانسازی و تقویت اعتماد به نفس شما نسبت به هر زمان دیگری در گذشته، راحت‌تر شده است.
امروزه محصولات سفید کننده دندان که بدون نیاز به تجویز دندانپزشک عرضه می‌شوند، در ویترین بسیاری از داروخانه‌ها و فروشگاه‌ها به چشم می‌خورند. اما کیت‌های سفید کننده‌ای که توسط دندانپزشک برای استفاده در منزل تهیه می‌شوند و نیز روش سفید کردن دندان با لیزر می‌تواند نتایج بادوام‌تر و یکنواخت‌تری برای شما حاصل نماید.
سفید کردن و بلیچینگ دندان‌ها
بر طبق دستورالعمل سازمان غذا و دارو اصطلاح بلیچینگ برای محصولاتی مجاز است که می‌توانند رنگ دندان‌ها را از حالت طبیعی آنها سفیدتر کنند. در واقع این اصطلاح برای محصولاتی به کار می‌رود که مواد مؤثری از قبیل پراکسید هیدروژن یا پراکسید کارباماید در ترکیب خود دارند.
از طرف دیگر، اصطلاح سفید کردن برای توصیف فرایند بازیابی رنگ طبیعی دندان‌ها از طریق حذف لکه‌ها و جرم‌های موجود بر روی سطح دندان به کار می‌رود. در عمل، سفید کننده‌ها شامل محصولات تمیز کننده‌ای از قبیل دهان‌شویه‌ها و خمیردندان‌ها می‌باشد. اما از آنجایی که به طور کلی اصطلاح «سفید کردن» نسبت به «بلیچینگ» کمی خوشایندتر و ملایم‌تر به نظر می‌رسد، بنابراین اغلب محصولات بلیچینگ که حاوی ترکیبات فعال قوی هستند نیز با همان عنوان سفید کننده شناخته می‌شوند.
علل تغییر رنگ دندان‌ها
تاج هر دندان از دو لایه مواد معدنی تشکیل شده است. لایه خارجی آن که مینا نام دارد، یک لایه سفید رنگ و بسیار معدنی شده و شبیه به سرامیک می‌باشد. لایه داخلی که عاج نام دارد، رنگ مایل به زرد داشته و کمتر معدنی شده است و نقش یک لایه حمایت کننده را ایفا می‌کند. به مرور زمان لایه مینا تخریب می‌شود و شکستگی‌های بسیار ریزی در سطح آن تشکیل می‌شود. این ترک‌های ریز، مواد رنگی و لکه‌زا، جرم‌ها و رنگدانه‌ها را به درون خود جذب می‌کنند و به تدریج رنگ سفید آنها متمایل به زرد و شبیه به لایه عاج دندان می‌شود. شدت تغییر رنگ دندان‌ها در یک دوره زمانی مشخص به نوع غذاها (زردچوبه)، نوشیدنی‌ها (قهوه)، عادات و رفتارها (سیگار کشیدن، دندان قروچه) و داروهای مصرفی (تتراسایکلین) بستگی دارد. علاوه بر آن یک عامل ژنتیکی نیز در تعیین رنگ عاج دندان شما نقش دارد و بر میزان سفیدی دندان‌های شما تأثیر می‌گذارد.
آیا سفید کردن دندان‌ها برای شما مناسب است؟
به طور کلی روش سفید کردن دندان‌ها دست کم در 90% از افرادی که از آن استفاده می‌کنند نتایج موفقی حاصل می‌کند، اما با این حال این روش ممکن است برای همه افراد گزینه مناسبی نباشد. اصولاً بهتر است هنگامی اقدام به سفید کردن دندان‌های خود نمایید که رنگ آنها به خاطر افزایش سن، مصرف نوشیدنی‌های رنگ‌دار و یا سیگار کشیدن، زرد شده باشد. اما در صورتی که شما با مشکل حساسیت دندانی شدید، بیماری‌های لثه یا پوسیدگی مینای دندان مواجه هستید، احتمالاً تا وقتی که این مشکلات را درمان نکنید، سفید کردن دندان‌ها هم به شما توصیه نمی‌شود.
روش درمان با بلیچینگ
محصولات بلیچینگ (سفید کننده) حاوی یک ترکیب فعال به نام پراکسید هیدروژن یا پراکسید کارباماید هستند. سفید کردن دندان‌ها باعث فعال شدن این پراکسیدها و آزاد شدن مولکول‌های اکسیژن از آنها می‌شود. این مولکول‌های اکسیژن به درون ترک‌های بسیار ریز موجود بر روی مینای دندان وارد شده و لکه‌های رنگی که در داخل این ترک‌ها تشکیل شده است را از بین می‌برند. آزاد شدن اکسیژن از پراکسیدها می‌تواند به صورت تدریجی در طی یک دوره زمانی طولانی و یا به صورت سریع انجام شود.
روش‌های مختلفی برای بلیچینگ دندان وجود دارد که عبارتند از:
بلیچینگ در مطب
ابتدا با انجام یک معاینه فیزیکی مشخص می‌شود که آیا شما فرد مناسبی برای سفید کردن دندان هستید یا خیر و چه نوع از فرایند سفید کردن دندان می‌تواند بهترین نتایج را برای دندان‌های شما حاصل کند. اگر برای داشتن دندان‌های سفیدتر خیلی عجله داشته باشید، می‌توانید این کار را به صورت فوری در کلینیک ما انجام دهید. در کلینیک ما روش بلیچینگ در مطب در حالی که شما راحت بر روی صندلی دندانپزشکی نشسته‌اید، انجام می‌شود. در این روش دندانپزشک یک ژل سفید کننده را بر روی دندان‌های شما می‌مالد و آن را به مدت حدود یک ساعت روی سطح دندان‌ها نگه می‌دارد. ممکن است در جریان انجام این روش، از یک منبع گرما یا نور نیز برای افزایش خاصیت سفیدکنندگی این ژل‌ها استفاده شود. دندانپزشک شما می‌تواند بسته به شدت تغییر رنگ و لکه‌های روی دندان‌ها، بلیچینگ را به صورت عمیق‌تری انجام دهد.
بلیچینگ با لیزر یا زوم (ZOOM)
سفید کردن دندان با لیزر از قبیل لیزر یا زوم باعث می‌شود که مولکول‌های اکسیژن در عرض چند دقیقه به سرعت آزاد شوند. این کار با استفاده از یک منبع نوری با شدت بالا انجام می‌شود. در روش بلیچینگ با لیزر زوم از یک ژل پراکسید هیدروژن 32% حساس به نور جهت دستیابی به نتایج سریع و قوی در سفید کردن دندان‌ها استفاده می‌شود. مواد حساس به نور یا فعال شونده توسط نور مستقیماً بر روی سطح دندان‌های شما استفاده می‌شوند. در این روش نیز مقدار و محل مالیدن ژل بر اساس وضعیت خاص دندان‌های شما انتخاب می‌شود. در مرحله بعد یک لامپ ماوراء بنفش (UV) قوی برای فعالسازی مواد سفید کننده و تحریک آنها به آزاد کردن اکسیژن استفاده می‌شود. این روش معمولاً بین یک تا دو ساعت زمان می‌برد و بعد از این مدت شما می‌توانید با دندان‌های سفیدتر و لبخندی زیباتر از کلینیک ما خارج شوید.
بلیچینگ در خانه
محصولات سفارشی که جهت سفید کردن دندان‌ها در منزل استفاده می‌شوند، آزاد شدن مولکول‌های اکسیژن را در طی یک دوره چند ساعته القاء می‌کنند. محصولات بلیچینگ خانگی شامل یک تری (Tray) دندانی سفارشی است که به وسیله آن، مقدار مناسبی از مواد سفید کننده بر روی دندان‌های خاصی که باید سفید شوند، گذاشته می‌شود. در این روش، ابتدا یک مدل یا قالب از دندان‌های شما تهیه می‌شود و سپس در این قالب، یک ژل پُر کننده (فیلر) بر روی دندان‌هایی که نیاز به سفید کردن دارند، مالیده می‌شود. مقدار ماده‌ای که به کار می‌رود به طور اختصاصی بر اساس موقعیت و زاویه قرارگیری دندان‌های شما تعیین می‌شود. سپس تری بلیچینگ به صورت سفارشی و با استفاده از قالب اختصاصی شما ساخته می‌شود. معمولاً شما این تری را به مدت 1 تا 2 هفته و 2 تا 3 ساعت در هر شب بر روی دندان‌های خود می‌گذارید. یکی از مزیت‌های مهم بلیچینگ‌های خانگی آن است که مدت زمان و غلظت ماده سفید کننده در این روش در کنترل خودتان است و به این ترتیب خطر بروز حساسیت دندانی کاهش پیدا می‌کند. یک مزیت دیگر این روش آن است که از تری‌های اختصاصی که برای شما تهیه شده است می‌توانید تا چند مرتبه استفاده کنید و در نتیجه، هزینه شما تا حد زیادی کمتر خواهد شد. در واقع شما فقط نیاز به خرید ژل‌های سفید کننده برای پُر کردن این تری‌ها خواهید داشت.
کیت‌های سفید کننده بدون نسخه
کیت‌های سفید کننده آزاد یا بدون نسخه، در واقع به صورت سفارشی برای دندان‌های شما ساخته نشده‌اند. در حالی که دندان‌های شما از نظر زاویه قرارگیری، شدت رنگ و پُرکردگی‌ها یا ویژگی‌های خاصی از تاج بعضی از دندان‌ها، تفاوت‌های زیادی با هم دارند که باعث می‌شود نسبت به کیت‌های سفید کننده غیرتجویزی به خوبی جواب ندهند. چسب‌های سفید کننده و کیت‌های حاوی رنگ (Paint-on) معمولاً غلظت‌های پایین‌تری از ترکیبات سفید کننده فعال را در خود دارند و اثر آنها به طور یکنواخت اعمال نمی‌شود. بنابراین ممکن است نتایج بادوام و یکنواختی نیز از آنها به دست نیاید. در حالی که در روش‌های بلیچینگ حرفه‌ای که توسط دندانپزشک ارائه می‌شود، از غلظت‌های بالاتری از ترکیبات سفید کننده استفاده می‌شود و مقدار این ترکیبات نیز به صورت اختصاصی و مطابق با طرح لبخند خاص شما تنظیم می‌شود.
چه نتایجی را از سفید کردن دندان می‌توان انتظار داشت؟
هیچ کس با قطعیت نمی‌تواند پیش‌بینی کند که بعد از بلیچینگ، دندان‌های شما چقدر سفیدتر خواهند شد. در واقع کارآیی این روش در بین افراد مختلف کاملاً متفاوت است، اما معمولاً بر طبق راهنمای شدت رنگ که در این روش به عنوان مرجع قرار می‌گیرد، رنگ دندان‌ها تا دو درجه روشن‌تر می‌شود. میزان موفقیت این روش به نوع لکه‌های موجود بر روی دندان‌ها و نیز به میزان پایبندی شما به انجام مراقبت‌ها و دستوراتی که برایتان تجویز شده است، بستگی دارد. به خاطر داشته باشید که سفید کردن دندان‌ها باعث روشن‌تر شدن رنگ مواد مصنوعی از قبیل رزین‌ها، سیلانت‌ها یا روکش‌های پورسلاین نخواهد شد.
نتایج سفید کردن دندان‌ها تا چه مدت دوام دارد؟
سفید کردن دندان‌ها باعث می‌شود که فقط رنگ لکه‌هایی که در حال حاضر بر روی دندان‌های شما وجود دارد، کمتر شود. اما عواملی از قبیل مصرف قهوه و غذاهای حاوی رنگ، سیگار کشیدن و حتی افزایش طبیعی سن، می‌تواند مجدداً باعث تغییر رنگ دندان‌های شما شود. مشاهدات ما نشان می‌دهد که نتایج سفید کردن دندان‌ها معمولاً بین 8 تا 24 ماه دوام دارد. اما در صورتی که شما از مصرف غذاها و نوشیدنی‌هایی که روی دندان‌هایتان لکه ایجاد می‌کند، خودداری کنید و مراقبت و بهداشت دهان و دندانتان را به طور صحیح رعایت کنید، می‌توانید انتظار داشته باشید که دندان‌های شما سفیدی و درخشندگی خود را به مدت طولانی‌تری حفظ کنند.
آیا سفید کردن دندان خطرات و عوارض جانبی خاصی دارد؟
در مطالعات متعددی ثابت شده است که سفید کردن دندان روشی کاملاً ایمن و مؤثر می‌باشد. مهم‌ترین عوارض جانبی ناشی از بلیچینگ، حساس شدن موقتی دندان‌ها نسبت به سرما می‌باشد. علت حساس شدن دندان‌ها آن است که ترک‌های ریز و منافذی که به طور طبیعی در سطح مینای دندان شما وجود دارند، بعد از سفید کردن دندان‌ها، باز می‌شوند. اما این منافذ و ترک‌های ریز به مرور زمان مجدداً معدنی شده و بسته خواهند شد. استفاده از بعضی خمیردندان‌های مخصوص می‌تواند به کاهش حساسیت دندان‌های شما و تسریع در فرایند معدنی شدن سطح مینای دندان کمک کند.
دستورالعمل‌هایی برای بعد از سفید کردن دندان
سطح دندان‌های شما بعد از بلیچینگ یا سفید کردن، همچنان یک ساختار متخلخل و پُر از منافذ ریز دارد و مخصوصاً بلافاصله بعد از سفید کردن می‌تواند حساسیت بیشتری نسبت به مواد رنگی و لکه‌زا پیدا کند. در اینجا به چند نکته مهم اشاره می‌کنیم که با رعایت آن در طی 48 ساعت اول بعد از سفید کردن دندان‌ها می‌توانید سفیدی و درخشندگی دندان‌هایتان را به مدت طولانی‌تری حفظ کنید:
- از مصرف نوشیدنی‌های تیره رنگ مانند چای، قهوه، نوشابه یا هر نوشیدنی رنگ‌دار دیگر خودداری کنید.
- سعی کنید مایعاتی که می‌تواند بر روی دندان‌هایتان لکه ایجاد کند را با استفاده از نی بنوشید تا رنگ سفید دندان‌ها بهتر حفظ شود.
- غذاهایی که بهتر است از خوردن آنها خودداری کنید عبارتند از: انگورها، گوجه‌فرنگی، گیلاس، تمشک، توت سیاه، خردل، سس ماکارونی، سس سویا، آلبالو، کیک (مافین) آلبالویی، خورش‌های تیره رنگ، سوپ‌های تیره رنگ، شکلات تیره، یخمک و بستنی‌های رنگ‌دار.
- اگر در طی چند روز اول بعد از سفید کردن دندان‌ها، هر کدام از غذاها و نوشیدنی‌های فوق را مصرف کردید، بلافاصله دندان‌های خود را مسواک بزنید و دهانتان را خوب بشویید.
- از نوشیدن مایعات خیلی داغ یا سرد خودداری کنید (زیرا این کار باعث انبساط و انقباض سریع دندان‌ها می‌شود و در این صورت مواد رنگی، بهتر می‌تواند به سطح دندان نفوذ کند).
- سیگار کشیدن باعث زرد شدن دندان‌های شما می‌شود.
هزینه
هزینه سفید کردن دندان‌های شما به نوع روش مورد استفاده برای این کار بستگی دارد. هزینه سفید کردن دندان در مطب به تعداد دندان‌هایی که باید سفید شود، شدت رنگ و لکه‌های موجود بر روی دندان و میزان تجربه و مهارت دندانپزشک بستگی دارد. در حال حاضر، سفید کردن با لیزر گران‌ترین روش برای سفید کردن حرفه‌ای دندان‌ها به شمار می‌رود.