روکش دندان: زیبایی و ترمیمی

روکش زیرکونیا

روکش دندان چیست؟

روکش دندان یک “سرپوش” دندانی شکل است که روی دندان قرار می گیرد و روی دندان را می پوشاند تا شکل، اندازه و استحکام آن را ترمیم کند و ظاهر آن را بهبود ببخشد. بعد از روکش کردن دندان ، بخش کاملا نمایان دندان که رو و بالای خط لثه است، محصور می گردد.

علت استفاده

روکش دندان روشی ایده ال برای ترمیم دندانی است که شکسته شده است، یا پوسیدگی آن را ضعیف کرده یا قسمت زیادی از آن پر شده است. یک روکش برای دلایل مختلفی از جمله سفید شدن دندان مورد استفاده قرار می گیرد که از جمله آنها می توان به موارد زیر اشاره کرد:

•    ممکن است دندان شما تغییر رنگ داده باشد و بخواهید ظاهر آن را بهبود ببخشید و همچنین ترمیم دندان شکسته شده .
•    ممکن است بعد از پر کردن دندان ریشه دندان ، برای محافظت از قسمت باقی مانده دندان به روکش نیاز دارید
•    روکش باعث می شود که پل دندان یا دندان مصنوعی محکم سرجای خود قرار گیرد

 بهترین تعریف برای بریج دندانی این است که، بریج دندان یکی از درمان‌های زیبایی دندان است که به‌طور موفقیت‌آمیز و موثر، وجود فواصل بین دندان‌ها را برطرف می‌کند. در واقع بریج یا پل دندانی دقیقا مشابه با اسمی است که دارد. بریج دندانی به صورت یک پل است که دو سر یک فاصله بین دندان‌ها را به هم وصل می‌کند، در دو طرف این پل دو روکش دندان قرار دارد. در واقع ما برای آن که جای دندان از دست‌رفته را پر کنیم، روی دندان‌های دو طرف آن روکش قرار می‌دهیم و در میان این دو روکش یک دندان مصنوعی قرار دارد که به روکش‌ها متصل است. دندان مصنوعی با حمایت روکش‌های دو طرف سر جای خود محکم می‌شود. روکش‌های دندانی مانند کلاهی هستند که به‌طور کامل دندان را می‌پوشانند و در میان این دو روکش نیز دندان (یا دندان‌ها) از دست‌رفته جایگزین می‌شود و بنابراین با کمک بریج دندان ، ظاهر دندان‌های شما کاملا به حالت اولیه باز می‌گردد و میتوان به درمان فاصله بین دندانها پرداخت . جراحی زیبایی لثه یک روش درمانی لبخند زیبا است که به منظور بهبود زیبایی طرح لبخند بیمار با دستکاری خط لثه و اصلاح لبخند لثه ای در نظر گرفته شده است. این روش درمانی با برداشتن بافت لثه اضافی از اطراف دندان ها انجام می شود. نتایج حاصل از این درمان می تواند ظاهر متوازن تر و نیز تناسب بهتر ظاهر دندان ها و خط لثه را در هنگام لبخند زدن به همراه داشته باشد. در این روش جراحی لثه با استفاده از یک لیزر خاص انجام می شود و به این ترتیب عوارض جراحی لثه و سطح تهاجم در سطح حداقل بوده و تقریباً بدون درد می باشد.

جنس روکش

روکش ها از دو ماده ساخته می شوند:

بدون فلز ( تمام چینی)

روکش تمام چینی، رنگ و براق بودن دندان واقعی را تقلید می کند و در صورتی که به فلز آلرژی دارید، انتخاب خوبی است. با این حال، روکش های چینی دندان مقابل را فرسوده می کند و به اندازه روکش های طلا با دوام نیستند.

روکش های طلایی

روکش های طلایی که از طلا ساخته شده اند برای هزاران سال است که مورد استفاده قرار می گیرند و استفاده از آن دلیل خوبی دارد. طلا مستحکم است و در برابر سال ها جویدن  غذا و حتی دندان قروچه کردن دوام می آورد. در صورتی که از روکش های طلا به خوبی مراقبت شود برای چندین دهه دوام خواهند داشت.

کاربرد روکش دندان: ترمیم و زیبایی

یک روکش برای پوشاندن یا سرپوش گذاشتن  برای دندان آسیب دیده مورد استفاده قرار می گیرد. روکش در کنار مستحکم کردن دندان آسیب دیده، برای بهبود ظاهر ، درمان زردی دندان ، شکل و هم ترازی دندان مورد استفاده قرار می گیرد. روکش همچنین در بالای یک ایمپلنت قرار می گیرد و یک شکل و ساختار شبیه دندان عرضه می کند تا دندان بدرستی بتواند کار کند. در واقع با تقبل هزینه ایمپلنت ( کاشت دندان ) و روکش میتوانید دندان های خود را ترمیم و زیبا نمایید. روکش های چینی یا سرامیکی را می توان با رنگ دندان طبیعی  منطبق کرد و در اصلاح طرح لبخند کاربرد دارند .مواد دیگر شامل  آلیاژهای طلا و فولاد، آکریلیک و سرامیک هستند. این آلیاژها عموما نسبت به چینی استحکام بیشتری دارند و برای دندان های پشتی توصیه می شوند. چینی  ترکیب شده با فلز اغلب مورد استفاده قرار می گیرد زیرا مستحکم و زیبا است.
دندانپزشک برای موارد زیر روکش دندان را توصیه می کند:
•    برای پر کردن فضای زیادی از دندان، وقتی بخش زیادی از دندان از بین رفته است
•    محافظت از یک دندان ضعیف در برابر شکستن
•    ترمیم دندان شکسته با هدف زیبایی دندان و طرح لبخند
•    پل زدن
•    پوشاندن ایمپلنت دندان
•    پوشاندن دندان تغییر رنگ داده یا بدشکل  با هدف زیبایی دندان
•    پوشاندن دندانی که عصب کشی شده است

انواع روکش های ترمیمی و زیبایی

روکش های دائمی از جنس  فولاد ضد زنگ، تمام فلزی ( از قبیل طلا یا آلیاژ دیگر)، چینی ترکیب شده با فلز، تمام رزینی یا تمام سرامیکی هستند. روکش دندان ساخته شده از زیرکونیوم (روکش زیرکونیا) ظاهر و ساختار یک دندان طبیعی را شبیه سازی می‌کند، اما به سادگی روکش‌های ساخته شده از پرسلاین یا سرامیک شکسته نمی‌شوند. بسیاری از دستگاه‌های دیجیتال می‌توانند این روکش را در طول یک روز بسازند. روکش های ساخته شده از فولاد ضد زنگ روکش های پیش ساخته ای هستند که بر روی دندان های دائمی به صورت موقت کار گذاشته می شود. روکش موقت  از دندان یا قسمت پر شده دندان محافظت می کند و در عین حال  یک روکش دائمی از ماده دیگری ساخته می شود. برای کودکان، عموما یک روکش از جنس فولاد ضد زنگ  استفاده می شود  تا بر روی دندان شیری قرار گیرد. روکش کل دندان را می پوشاند و مانع از پوسیدگی بیشتر آن می شود. وقتی دندان شیری می افتد تا دندان دائمی جایگزین آن شود، روکش به صورت طبیعی با آن بیرون می آید. به طور کلی، روکش های ساخته شده از جنس فلز ضد زنگ برای دندان های کودکان استفاده می شود، زیرا برای قرار دادن آنها به مراجعه مکرر نیاز نیست و نسبت به روکش های رایج مقرون به صرفه تر هستند و برای محافظت از دندان بدون روکش به مراقبت های پیشگیری کننده دندان نیاز است.
فلزهای مورد استفاده در روکش ها شامل آلیاژ طلا، آلیاژهای دیگر ( برای مثال، پالادیم) یا یک آلیاژ فلز پایه ( برای مثال نیکل یا کرومیوم) می شود. در مقایسه با روکش های دیگر، در روکش های فلزی ساختار کمتری از دندان باید جدا شود و فرسایش دندان مقابل به حداقل می رسد. روکش های فلزی در برابر فشارهای جویدن و گاز گرفتن به خوبی دوام می آورند و احتمالا از لحاظ  مقاومت در برابر فرسایش نسبت به انواع دیگر روکش بیشترین دوام را دارند. همچنین، به ندرت پیش می آید که تکه ای از روکش فلزی کنده شود یا بشکند. در کنار مزایای روکش سرامیکی دندان ، روکش های ساخته شده از چینی ترکیب شده با فلز بیشترین شباهت را به دندان واقعی دارند. با این حال، گاهی اوقات فلز درون چینی روکش از طریق یک خط سیاه نشان داده می شود، مخصوصا در خط لثه و حتی اگر لثه عقب برود بیشتر نمایان می شود. این روکش ها برای دندان های جلویی و عقبی مناسب هستند.
روکش های دندان تمام رزینی نسبت به انواع دیگر روکش قیمت ارزان تری دارند. با این حال، در طول زمان فرسوده می شود و نسبت به روکش های ساخته شده از جنس چینی ترکیب شده با فلز بیشتر مستعد شکسته شدن هستند.
روکش های دندان تمام سرامیکی یا تمام چینی نسبت به انواع دیگر روکش بیشترین شباهت را به دندان واقعی دارند و بیشتر مناسب افرادی هستند که به فلز حساسیت دارند و طرح لبخند دندان زیباتری را برای شما به ارمغان می‌آورد. با این حال، این روکش  به اندازه  روکش های ساخته شده از جنس چینی ترکیب شده با فلز مقاوم نیستند و کمی بیشتر از روکش های رزینی یا فلزی باعث فرسایش دندان مقابل می شوند. روکش های تمام سرامیکی برای دندان های جلو مناسب هستند.

درمان‌های کاشت، ارتودنسی و روکش دندان به زیباسازی لبخند کمک می‌کنند و گاهی لازم است از هر سه روش بر روی برخی بیماران به منظور اصلاح مشکلات دندانی و رسیدن به لبخند زیبا استفاده شود.  امکان روکش دندان قبل از ارتودنسی در صورت نیاز وجود دارد ، متخصصین ما در کلینیک تخصصی ارتودنسی دکتر داودیان ممکن است در حین درمان ارتودنسی از مینی اسکرو ها به منظور جابه‌جا کردن دندان‌ها و ایجاد فضای مناسب برای کاشت پروتز دندانی استفاده کنند، که در این حالت خود جراحی کاشت در آخرین ماه‌های ارتودنسی انجام می‌شود. همچنین در بعضی موارد بر اساس تشخیص، متخصص ارتودنسی ممکن است از مینی اسکرو یا مینی ایمپلنت برای بستن فاصله‌های کم بین دندان‌ها استفاده کند که در این حالت دیگر بیمار نیاز به ایمپلنت‌های دندانی نخواهد داشت.

روکش موقتی در برابر روکش دائمی

روکش های موقتی را می توان در مطب دندان پزشک ساخت، در حالی که  روکش های دائمی در آزمایشگاه دندان سازی  ساخته می شوند. روکش های موقتی از فولاد ضد زنگ یا آکریلیک ساخته می شود و تا زمانی که یک روکش دائمی توسط آزمایشگاه ساخته می شود، به عنوان یک ترمیم موقتی مورد استفاده قرار می گیرند.

مراحل آماده سازی دندان برای قرار دادن روکش

برای آماده سازی دندان برای قرار دادن روکش معمولا باید در دو نوبت به دندان پزشک مراجعه کرد. در نوبت اول دندان معاینه و آماده می شود و در مرتبه دوم روکش دائمی کار گذاشته می شود.

نوبت اول: معالجه و آماده سازی دندان

در نوبت اول آماده سازی دندان برای روکش، دندان پزشک با اشعه ایکس چند عکس می گیرد تا ریشه دندانی که روکش می شود و استخوان مجاور آن را بررسی کند. در صورتی که دندان پوسیدگی زیادی داشته باشد، یا در صورتی که خطر عفونت یا آسیب به پالپ دندان وجود داشته باشد، در ابتدا دندان عصب کشی می شود.
قبل از شروع فرآیند روکش گذاری، دندان پزشک دندان و بافت لثه دور آن را بی حس می کند. سپس،  سطح جویدن دندان و کناره های دندان خالی می شود تا برای روکش فضا وجود داشته باشد. میزانی که خالی می شود به نوع روکش مورد استفاده بستگی دارد ( برای مثال، روکش های تمام فلزی  نازک تر هستند و نسبت به روکش های ساخته شده از جنس چینی ترکیب شده با فلز یا تمام چینی به فضای کمتری نیاز دارد). از سوی دیگر، اگر ناحیه زیادی از دندان از بین رفته باشد( به دلیل پوسیدگی یا آسیب دیدگی)، دندان پزشک دندان را پر می کند تا از روکش بتواند پشتیبانی کند.
پس از تغییر شکل دندان، دندانپزشک از یک چسب یا بتونه استفاده می کند تا قالبی از دندانی که روکش روی آن قرار می گیرد، تهیه کند. قالب های دندان های بالا و پایین دندانی که روکش باید روی آن قرار گیرد نیز ساخته می شود تا تضمین شود که روکش تاثیری بر گاز گرفتن ندارد.
این قالب ها به آزمایشگاه دندان سازی  فرستاده می شود و با تقبل هزینه روکش دندان ،  روکش دندان در آنجا ساخته می شود. روکش معمولا در عرض دو تا سه هفته به مطب دندان پزشک برگردانده می شود. در صورتی که روکش از جنس چینی باشد، پزشک باید سایه رنگی را انتخاب کند که بیشترین شباهت را با رنگ دندان مجاور داشته باشد. در طول اولین نوبت مراجعه، دندان پزشک یک روکش موقتی برای پوشش و محافظت از دندان آماده شده در حین ساخته شدن  روکش دائمی ایجاد می کند. روکش های موقتی معمولا از جنس آکریلیک ساخته می شوند و با استفاده از یک سیمان موقتی سرجای خود محکم می شوند.

نوبت دوم: گذاشتن روکش دندان دائمی

در نوبت دوم، دندانپزشک روکش موقتی را از جدا می کند و تناسب رنگ روکش دائمی را بررسی می کند. در صورتی که همه چیز قابل قبول باشد، یک تزریق موضعی برای بی حس کردن دندان مورد استفاده انجام می شود و روکش جدید به صورت دائمی در جای خود قرار می گیرد.

نحوه مراقبت از روکش دندان موقتی

از آنجایی که روکش های دندان موقتی صرفا تا آماده شدن روکش دائمی روی دندان قرار می گیرند، با تقبل قیمت روکش دندان توسط مراجعه کننده ،  اغلب  دندان پزشکان در این مورد توصیه هایی می کنند. این توصیه ها از قرار زیر است:
از غذاهای چسبنده و غذاهای جویدنی ( مثل آدامس بادکنکی ،کارامل)  که احتمال دارد باعث بیرون کشیدن روکش شوند، پرهیز کنید
ترجیحا از سمتی از دهان خود که روکش موقتی آنجا قرار دارد، کمتر استفاده کنید. حجم جویدن خود را به سمت دیگر دهان خود منتقل کنید.
از جویدن غذاهای سفت ( مثل سبزیجات خام) که باعث تغییر محل یا شکستن روکش می شوند، بپرهیزید.
در هنگام تمیز کردن دندان، به جای اینکه نخ دندان را به طرف بالا بکشید، آن را به سمت پایین بکشید. بالا بردن نخ دادن ، کاری که عموما انجام می دهید، باعث بیرون کشیدن روکش موقتی می شود.

پس از این که روکش دائمی قرار داده شد، دندان پزشک اطلاعاتی در مورد مراقبت و نگهداری از انواع روکش دندان به شما می دهد. به طور کلی، حفظ بهداشت دهان و دندان با روزی دو مرتبه مسواک زدن و نخ دندان کشیدن یا استفاده روزانه از تمیز کننده‌های بین دندانی (مسواک‌ها مخصوص و خلال دندان) توصیه می‌شود. این کارها باعث جدا شدن پلاک از جایی می‌شود که روکش به لثه می‌رسد و به جلوگیری از پوسیدگی دندان و بیماری لثه کمک می‌کند.

هزینه درمان

هزینه و قیمت روکش دندان به نوع روکش و مواد مورد استفاده بستگی دارد. بهتر است قبل از هر روش درمانی مرتبط با دندان برنامه درمانی و تخمین هزینه مکتوب آن را دریافت کنید. آماده‌سازی دندان، تعداد روکش‌های مورد نیاز، مواد مورد استفاده برای ساخت روکش، و سایر فاکتورهای مانند آن می‌توانند بر قیمت روکش دندان فرد تاثیر داشته باشند. هر چند اکثر موسسات بیمه حداقل بخشی از هزینه روکش دندان را تحت پوشش قرار می‌دهند، هزینه درمان با این روش احتمالاً یکی از عوامل تعیین کننده برای انتخاب درمان برای شما خواهد بود.

روکش دندان علاوه بر زیبایی یک امر مراقبتی نیز محسوب می شود، بنابراین گاهی روکش کردن و ایمپلنت های دندانی الزامی می باشد. البته این امر عوارضی را نیز به همراه دارد که البته این مشکلات دائمی نیست و خطری برای بیمار ندارد. از جمله این عوارض می توان به افتادن روکش، ایجاد حساسیت و ایجاد یک خط تیره روی روکش دندان  قسمتی که نزدیک خط لثه است، اشاره کرد.

نویسنده: دکتر منتظری