بهداشت دهان و دندان در ارتودنسیرعایت بهداشت دهان و دندان اهمیت زیادی دارد. همواره باید از راه های حفظ و مراقبت از دندان ها مانند مسواک زدن استفاده کرد تا این سلامتی به خطر نیفتد. در موقعیت های خاص مانند بارداری، دیابت و بیماری های قلبی می تواند این سلامتی به خطر بیفتد. برای جلوگیری از این اتفاقات بهتر است که راه های پیشگیرانه و درمانی زیر را بخوانید. دندان شیری در فاصله زمانی بین 6 ماهگی تا 1 سالگی در دهان کودک ظاهر میشوند، و علاوه بر اینکه که فضای مورد نیاز جهت رویش دندانهای دائمی در قوس فکی را ایجاد میکنند، سبب میشوند که کودک بتواند غذا بخورد و صحبت کند.
بهداشت دهان: پنجره ای به حفظ سلامت کلی شما
سلامت دهان و رفع علت بوی بد دهان کودکان از آنچه شما معمولاً تصور میکنید، اهمیت بیشتری دارد. به همین خاطر همواره لازم است شما توجه خاص به این حقیقت داشته باشید که چگونه بهداشت دندان ، سلامت دهان و لثه ها میتوانند بر سلامت عمومی تاثیر داشته باشند.
آیا میدانید سلامت و بهداشت دندان و دهان میتواند تاثیر قابل توجه بر سلامت کلی شما داشته باشد، یا اینکه مشکلات موجود در دهان میتوانند بر سایر اعضای بدن نیز تاثیرگذار باشند؟ درک ارتباط بین سلامت دهان و سلامت کل بدن میتواند نقش با اهمیت در حفظ سلامتی شما داشته باشد.
ارتباط بین سلامت دهان و سلامت کلی بدن چیست؟
مشابه بسیاری از اجزای بدن، دهان شما نیز محل فعالیت باکتریهایی است که اکثر آنها خطرناک هستند. بطور عادی سیستم دفاعی بدن و حفظ سلامت دهان با انجام فعالیت هایی همچون مسواک زدن و نخ دندان کشیدن روزانه میتواند باعث شود باکتریها تحت کنترل قرار گیرند. به هر حال، بدون حفظ سطح مناسب بهداشت دهان، باکتریها میتوانند به سطحی برسند که باعث ایجاد عفونت در دهان فرد شوند و عوارضی همچون پوسیدگی دندان، سوزش دهان و بیماریهای لثه و آفت دهان را به همراه داشته باشند.
علاوه بر این، استفاده از برخی داروها همچون داروهای خلط آور، آنتی هیستامین، مسکنها و دیورتیک می تواند باعث کاهش ترشح بزاق شود. بزاق دهان در عمل باعث شستن باقیمانده مواد غذایی و نیز اسیدهای خنثی در دهان میشود که این اسیدها توسط باکتریها تولید میشوند. به این ترتیب بزاق میتواند دهان شما را از حمله میکروبی محافظت کرده یا از رشد زیاد باکتریهایی که میتوانند منجر به ابتلا به بیماری های دهان شوند، جلوگیری کند همچنین در درمان آفت دهان کمک میکند.
مطالعات همچنین نشان میدهد باکتریهای دهان و التهاب مربوط به دندانها که یک شکل جدی بیماری لثه است نیز میتوانند دارای نقش کلیدی در ابتلا به برخی بیماریها باشند. علاوه براین، بیماریهای خاص همچون دیابت و ایدز میتوانند مقاومت بدن را در برابر عفونت کاهش دهند و به این ترتیب مشکلات سلامت دهان را تشدید کنند.
چه شرایطی میتواند به سلامت دهان ارتباط داشته باشند؟
سلامت دهان شما میتواند از برخی بیماریها و شرایط تاثیر پذیرد یا با شرایط ایجاد شده در این بیماریها ارتباط داشته باشند. این بیماریها یا مشکلات مربوط به آنها عبارتند از:
- آندوکاردیت. آندوکاردیت یک عفونت عضلات داخلی قلب است (غشای درونی قلب). آندوکاردیت معمولاً زمانی اتفاق میافتد که باکتریها یا جرمهای دیگر از سایر اجزای بدن همچون دهان خارج شده و از طریق جریان خون در بدن پخش میشوند و به عضلات قلب آسیب وارد میکنند.
- بیماریهای قلبی و عروقی. برخی مطالعات نشان میدهند که بیماریهای قلبی، انسداد رگها و سکته میتوانند به التهاب و عفونتهایی مربوط باشند که در نتیجه فعالیت باکتریها در دهان ایجاد میشوند.
- بارداری و تولد. بیماریهای دهان و دندان میتوانند با تولد پیش از موعد نوزادان و وزن کم آنها در هنگام تولد ارتباط داشته باشد.
- دیابت. بیماری دیابت مقاومت بدن در برابر عفونت را کاهش میدهد و لثهها را در خطر قرار میدهد. بیماریهای لثه به تعداد بیشتر و جدیتر در بین افراد مبتلا به بیماری دیابت مشاهده میشود. تحقیقات انجام شده در این بخش نشان میدهد افرادی که مبتلا به بیماری لثه هستند به سختی میتوانند سطح قند موجود در خون خود را کنترل کنند.
- ایدز. مشکلات دهان همچون جراحتهای مخاطی دردناک در افرادی که مبتلا به ایدز هستند، شیوع به نسبت بیشتری دارد.
- پوکی استخوان. پوکی استخوان که منجر به ضعیف شدن استخوانها و شکننده شدن آنها میشود میتواند با آسیب دیدن استخوانها در ناحیه دهان و از بین رفتن دندان ارتباط داشته باشد.
- بیماری آلزایمر. از دست دادن دندان قبل از 35 سالگی ممکن است خطر ابتلا به بیماری آلزایمر در فرد مورد نظر را افزایش دهد.
- سایر شرایط. شرایط دیگر نیز میتوانند با سلامت دهان ارتباط داشته باشند که برای مثال در این زمینه میتوان از سندروم شوگرن و مشکلات تغذیه نام برد. سندروم شوگرن یک ناهنجاری سیستم ایمنی است که در نتیجه خشکی دهان ایجاد میشود.
به خاطر وجود این ارتباطات بالقوه، با دندانپزشک خود درباره هر نوع داروی مورد استفاده یا هر گونه تغییر در سلامت کلی خود صحبت کنید و بطور مشخص به وی درباره سابقه ابتلا به بیماریهای خاص همچون بیماریهای مزمن مثل دیابت اطلاعات دهید.
برنامه مراقبت از سلامت دهان
حفظ سلامت دهان فقط با مسواک زدن تامین نمیشود. برای حفظ سلامت دهان و دندان برای یک عمر استفاده، نکاتی وجود دارد که باید توسط افراد دنبال شود. در این رابطه باید به مسائل زیر توجه کرد:
1. آشنایی با فعالیتهای مورد نیاز برای حفظ سلامت دهان
با دندانپزشک، متخصص سلامت دهان، یا متخصص بهداشت ارتودنسی و دهان و دندان درباره شرایط خاص دهان و راههایی که شرایط درمانی میتوانند بر سلامتی دندان و دهان تاثیر گذارند، صحبت کنید. برای مثال، درمان سرطان، بارداری، بیماریهای قلبی، دیابت، لوازم دندان (مثل دندان مصنوعی و سیمکشی دندان) همگی میتوانند بر سلامت دهان تاثیر گذارند و نیازمند تغییر در نحوه مراقبت از دهان و یا دندان باشند. در صورت انجام ارتودنسی نیز باید مراقبت های ارتودنسی را حتما انجام دهید.مطمئن شوید که با دندانپزشک خود درباره ایجاد تغییر در سلامت عمومی یا استفاده از انواع داروها از زمان آخرین ملاقات با وی، صحبت و گفتگو کنید.
2. برنامه ریزی و دنبال کردن یک رویه روزانه برای حفظ سلامت دهان
سعی کنید بر اساس گفتگوهای انجام شده با متخصص بهداشت دندان و دهان خود یک روش مناسب برای حفظ سلامت دهان انتخاب کنید که امکان دنبال کردن روزانه آن بطور منظم و به سادگی وجود داشته باشد. برای مثال، افرادی که دارای شرایط خاص همچون بارداری و دیابت هستند، ممکن است نیازمند انجام فعالیتهای مراقبتی خاص و شاید درمانهای ویژه برای حفظ سلامت دهان خود باشند. مطمئن شوید درباره این شرایط خاص و یا درمانهای احتمالی مورد نیاز آگاهی دارید، به اقدامات تعیین شده التزام دارید و از این فعالیتها بطور منظم برای حفظ سلامت دهان خود در هر روز استفاده میکنید.
3. استفاده از فلوراید
کودکان و بزرگسالان میتوانند از استفاده فلوراید منفعت ببرند. در این حالت فلوراید میتواند ساختار در حال رشد دندانها در کودکان را تقویت کند و از ایجاد پوسیدگی در هر دوی کودکان و بزرگسالان جلوگیری کند. خمیر دندانو دهانشویه هر دو محتوی فلوراید هستند. همچنین آب شهر نیز میتواند دارای فلوراید باشد، اما سطح این فلوراید نمیتواند برای جلوگیری از ایجاد پوسیدگی دندان کافی باشد. برای اطمینان از این موضوع بهتر است سطح فلوراید موجود در آب شهری را با توجه به اطلاعات کارشناسی موجود بررسی کنید. با دندانپزشک خود درباره لزوم استفاده از فلوراید مشورت کنید و درباره نیاز شما به استفاده از این ماده از وی راهنمایی بگیرید.
4. مسواک زدن و استفاده از نخ دندان بطور روزانه
دندانهای خود را حداقل روزی دو بار مسواک بزنید (یعنی در صبحگاه پس از خواب و شبانگاه قبل از خواب) و حداقل روزی یک بار از نخ دندان برای تمیز کردن فضای بین دندانها استفاده کنید. بهتر است در صورت امکان پس از هر بار غذا خوردن مسواک بزنید. انجام این کار باعث از بین رفتن پلاکهایی میشود که باقی ماندن آنها در دهان میتواند با ترکیب پلاک با شکر تشکیل مواد اسیدی دهد که در نهایت منجر به ایجاد پوسیدگی دندان میشود. پلاک تشکیل شده از باکتریها همچنین میتواند باعث ابتلا به بیماریهای لثه و سایر بیماریهای دندان شود.
استفاده از دهانشویه آنتی باکتریال میتواند سطح باکتری موجود در دهان که علت اصلی ایجاد پلاک و بیماریهای لثه است را کاهش دهد و دهانشویه حاوی فلوراید نیز میتواند از ایجاد پوسیدگی دندان طبق تحقیقات انجام شده توسط انجمن دندان آمریکا جلوگیری کند.
5. استفاده از رژیم غذایی متوازن و پرهیز از خوردن تنقلات
در رژیم تغذیه خود مجموعه متنوع غذاها را استفاده کنید، اما کمتر از غذاهایی استفاده کنید که حاوی شکر و نشاسته (همچون انواع شیرینی، کیک، شکلات، بستنی، میوههای خشک و کشمش، نوشیدنیهای شیرین و چیپس سیبزمینی) هستند. این غذاها عامل اصلی تشکیل اکثر اسیدها در دهان بوده و نقطه شروع علت پوسیدگی دندان هستند. اگر شما از تنقلات استفاده میکنید، پس از مصرف آنها دندان خود را مسواک بزنید یا آدامس بدون شکر بجوید.
6. استفاده از تنباکو و دخانیات را ترک کنید
سیگار کشیدن یا استعمال تنباکو منجر به افزایش خطر ابتلا به سرطان دهان و سرطان حنجره، حلق و مری میشود و احتمال ابتلا به بیماریهای لثه، مشکلات تنفسی، تغییر رنگ دندانها ، دندان زرد و سایر مشکلات مربوط به سلامت دهان و بدن را افزایش میدهد.
7. دهان خود را بطور منظم بررسی کنید
برای انجام این کار لازم است با ظاهر دهان و دندان خود با انجام بررسیهای منظم آشنا باشید. به این ترتیب، شما میتوانید ایجاد هر گونه تغییرات احتمالی را در مراحل اولیه شکلگیری آنها شناسایی کنید و سپس جهت بررسی به دندانپزشک متخصص مراجعه کنید. هنگام بررسی توجه خاص به لکهها، جراحتها، بریدگیها، التهابها، یا زائدههای ایجاد شده بر روی لثهها، زبان، گونهها، داخل لبها و کف و سقف دهان خود داشته باشید. وجود هر گونه علامت خاص مربوط به تراشیدگی، شکستگی، تغییر رنگ، و آسیب در بافتهای دهان را مورد بررسی قرار دهید. اگر در این بررسیها با یک تغییر در دهان خود مواجه شدید که با درد همراه است، با دندان پزشک خود در اسرع وقت تماس بگیرید. بررسی دهان بطور خاص زمانی اهمیت پیدا میکند که فرد از تنباکو استفاده کند، زیرا در این حالت احتمال ابتلای فرد به سرطان دهان بطور چشمگیر افزایش پیدا میکند.
8. با دندانپزشک خود بطور منظم ملاقات کنید
توصیه استاندارد در این رابطه حداقل دو بار ملاقات با دندانپزشک در هر سال برای انجام بررسیهای لازم و تمیز کردن دهان و دندان است. با دندانپزشک خود درباره تعداد دفعات ملاقاتی که برای شما بهترین نتایج را به همراه دارد، صحبت کنید.
9. با دندانپزشک خود تعامل موثر داشته باشید.
اگر درباره روشهای درمانی و نکات مربوط به حفظ سلامت دهان و دندان ابهام دارید، از پرسیدن سوال از دندانپزشک خود ترس و واهمه نداشته باشید. در این رابطه شما باید امکان ایجاد بحث آزاد و صریح را با دندانپزشک خود داشته باشید.
همواره پیشگیری بهتر از درمان است. با رعایت بهداشت دهان و دندان در ارتودنسی از سلامتی دندان ها و لثه هایتان محافظت کنید تا دچار مشکلات خاص دندانی نشوید.
زخم‌های دهان زخم‌هایی دردناک و کاملاً مشخص به شکل گرد یا بیضوی هستند که به آنها آفت دهان هم گفته میشود.
آفت دهان بسیار شایع است. اغلب مردم حداقل یک بار در طول زندگی خود آفت دهان را تجربه کرده‌اند. حداقل ۲۰% از جمعیت دچار آفت دهان شده‌اند. تحقیقات نشان میدهد که زنان بیش از مردان دچار آفت دهان میشوند. آفت دهان بین جوانان شایع‌تر است. آفت دهان واگیردار نیست. برای مثال با بوسیدن یا استفاده از لیوان و قاشق دیگران به آفت دهان مبتلا نخواهید شد. برای درمان آفت دهان میتوانید راهکارهای زیر را امتحان کنید:
- استفاده از دهانشویه آب نمک و جوش شیرین
- قرار دادن شیر منیزیم روی آفت دهان
- پوشاندن آفت با خمیر جوش‌شیرین
- گذاشتن یخ روی زخم