دندان درد در هر سنی ممکن است مانند دندان درد کودکان اتفاق بیفتد. همانگونه که در بزرگسالان عصب کشی برای رفع درد دندان استفاده می شود،در کودکان نیز برای حفظ دندان های شیری باید درمواردی از عصب کشی استفاده کرد تا بچه ها از نعمت دندان شیری محروم نگردند. این کار روش خاص خود را دارد. عصب کشی، درمان دندان درد، درمان کیست ریشه دندان و ترمیم ریشه ی آن توسط دندانپزشک کودکان انجام می شود که با نمونه های مشابه در بزرگسالان که باعث از دست رفتن دندان و تحمل درد ایمپلنت می باشد ، متفاوت است.
دندان شیری زمانی لق می‌شود که دندان دائمی در فک بالا بیاید و در نهایت دندان شیری می‌افتد و دندان دائمی جایگزین آن می‌شود. ریشه دندان شیری کودکان حکم چراغ راهنما را در روند درآمدن دندان دائمی ایفا می‌کند. دندان دائمی ریشه دندان شیری را تحلیل می‌برد و جذب می‌کند.
البته لق شدن دندان شیری همواره به معنای درآمدن دندان دائمی نیست. دندان کودکان گاهی در اثر ضربه دیدن یا زمین خوردن هنگام بازی کردن لق می‌شود. اگر دندان شیری به دلیل ضربه دیدن لق شده باشد، باید به دکتر دندانپزشک کودکان مراجعه کنید تا دندان را معاینه کند و از عفونت کردن یا آسیب دیدن دندان دائمی جلوگیری کند.
فضا نگهدارنده ثابت دندان جا را برای رویش دندان‌های دائمی حفظ می‌کند. اگر دندان شیری کودک زودتر از آن که دندان دائمی برای خارج شدن از لثه آمده شود، بیفتد یا از دست برود، باید از فضا نگهدارنده به جای دندان شیری استفاده کرد. اگر دندان شیری زودتر از موعد بیفتد، ممکن است دندان آسیاب دائمی به جای درآمدن در فضای مختص به خود در این فضای خالی دربیاید. به این ترتیب زمانی که دندان‌های دائمی بیشتری آماده جوانه زدن باشد، فضای کافی برای درآمدن آنها وجود نخواهد داشت، چون دندان آسیاب جای آنها را پر کرده است. دندانپزشکان برای جلوگیری از نامرتب شدن دندان‌ها توصیه می‌کنند که از فضا نگهدار دندان شیری برای باز نگه داشتن فضای دندان غائب استفاده شود.
آیا عصب کشی دندان شیری نیاز است؟!
اگر چه اهداف اولیه ریشه درمانی در درمان دندان درد کودکان مشابه بزرگسالان حذف عفونت و التهاب مزمن و در نتیجه از بین بردن درد است، مشکلات و ملاحظات مخصوصی وجود دارد. بافت پالپ دندان شیری زودتر از دندان دائمی دچار پوسیدگی می شود . همچنین در طول کرم خوردگی دندان بیشتر حساس می شود، زیرا مینا و عاج دندان شیری نسبت به دندان دائمی باریک تر هستند و اتاقک پالپ با شاخک های پالپ گسترده ای که دارد نسبتا بزرگ تر است. کانال های ریشه دندان های آسیای شیری غیرمنظم و روبان شکل هستند. زخم های ریشه مرتبط با دندان های آسیای شیری معمولا در حالت طبیعی در بین ریشه ها هستند تا نوک ریشه ها. دلیل این امر وجود کانال های جانبی در کف باریک اتاقک پالپ است.
در صورتی که فکر می کنید کودک شما برای عصب کشی دندان بیش از حد کوچک است، تجدید نظر کنید. هیچ محدودیت سنی ای برای این روش درمانی وجود ندارد. در صورتی که دندان شیری دچار آسیب دیدگی شده باشد، یا در صورتی که پوسیدگی داخل ریشه های دندان کودک گسترش پیدا کرده باشد، عصب کشی برای ثابت کردن وضعیت دندان نیاز است.
علت عصب کشی و درمان ریشه دندان شیری
عصب کشی باعث از بین بردن عفونت در پالپ ، بافت زنده داخل ریشه های دندان، می شود. پالپ شامل عصب های دندان است، بنابراین دندان درد اغلب نشان دهنده این است که پوسیدگی به پالپ رسیده است. در هنگام انجام عصب کشی، باید در ذهن خود داشته باشیم که ریشه های دندان شیری به عنوان بخشی از فرآیند طبیعی جذب می شوند که در آن کودک برای رشد دندان های دائمی که جایگزین دندان های شیری می شوند، فضا ایجاد می کنند.
در صورتی که کودک در اثر تغییردما یا فشار، یا قرارگیری در معرض نور یا خوردن شیرینی یا خوراکی های اسیدی دچار دندان درد شود، عفونت احتمالا جزئی و به آسانی قابل ترمیم است.اما در صورتی که کودک درد شدید یا دائمی بدون توجه به تحریک احساس کند، نشان دهنده عفونت گسترده پالپ و ناحیه مجاور است. در صورتی که عفونت گسترش پیدا کند، دندان شیری باید کشیده شود. اما در صورتی که دندان شیری زودتر از موعد بیفتد، یک ناهنجاری دندانی به آسانی بوجود می آید. بنابراین تمام تلاش خود را می کنیم تا دندان شیری کودک سرجای خود قرار گیرد تا دندان دائمی به درستی در زیر آنها در داخل فک کودک رشد کنند. در چنین مواردی، متخصص ریشه درمانی یا دندان پزشک مخصوص کودکان دندان را عصب کشی می کند. در صورت امکان، ریشه درمانی برای دندان شیری بهتر از کشیدن آن است. با این کار کودک می تواند از کل کارایی دندان، فک و زبان خود بهره ببرد، مانع از اختلال در صحبت کردن می شود و باعث می شود دندان دائمی در مکان مناسبی قرار بگیرد. ریشه درمانی پالپ و دندان را دربرمی گیرد. پالپ شامل عصب دندان است. پالپ همچنین رگ های خونی که به دندان اکسیژن و مواد مغذی می رسانند را در بر می گیرد. وقتی پالپ آسیب ببیند یا عفونی شود، اغلب برای محافظت از دندان از ریشه درمانی استفاده می شود.
درمان ریشه برای دندان های شیری و دندان های بزرگسالان قابل انجام است.اگر چه دندان شیری در نهایت خواهد افتاد، دندان پزشک پیشنهاد می کند تا زمانی که این دندان ها به صورت طبیعی بیفتند، ترمیم دندان شیری انجام شود. دندان های شیری برای جویدن و صحبت کردن اهمیت دارند. آنها همچنان فضا را برای جایگزین شدن دندان های دائمی حفظ می کنند. در صورتی که دندان شیری بچه خیلی زود بیفتد، دندان مجاور به فضای خالی منتقل می شود. این کار باعث جلوگیری از رشد دندان دائمی یا کج درآمدن آن می شود. دو نوع ریشه درمانی برای دندان های شیری انجام می شود. در درمان پالپ زنده، پالپ دندان از عاج دندان جدا می شود، اما از ریشه دندان جدا نمی شود. در درمان پالپ غیرزنده، که همچنین عصب کشی نامیده می شود، پالپ از عاج و ریشه جدا می شود. در صورتی که این دو روش درمانی جواب ندادند، دندان کنده می شود. درمان پالپ زنده برای دندان های شیری برای اینکه درمان پالپ جواب دهد، نباید دندان ورم یا آبسه داشته باشد. همچنین، دندان نباید لق باشد.
درمان ریشه دندان کودکان در شرایط زیر انجام می شود:
• در صورتی که بدون دلیل مشخصی دندان کودک شروع به درد کند نیاز به معاینه و درمان دارد.
• کودک دندانی دارد که نسبت به تغییرات دمایی حساس است و حس ناخوشایندی به بچه می دهد.
• کودک یک دندان شکسته با پالپ بدون پوشش دارد
نحوه و روش عصب کشی
برای عصب کشی، پالپ آسیب دیده از داخل ریشه دندان جدا می شود ویک ماده جایگزین آن می شود. این ماده پر کننده وقتی جذب می شود که زمان بازجذب ریشه های دندان شیری به صورت طبیعی فرا برسد. وقتی از طریق یک ضربه به صورت یا زمین خوردن صورت دندان ها آسیب ببینند( که آسیب ترومایی نامیده می شود). رنگ دندان بین زرد و خاکستری تیره می شود. این نشانه آسیب به بافت های پالپ داخل ریشه های دندان است. تغییر رنگ دندان به خاکستری تیره اغلب نشان دهنده این است که بافت پالپ از بین رفته است.در این موارد، برای جدا کردن بافت از بین رفته به ریشه درمانی نیاز است. در صورتی که دندان به طور کامل از دهان بیرون افتاده باشد، اغلب دندان پزشکان بر این باورند که دندان نباید دوباره کاشته شود، زیرا خطر آسیب به دندان هایی که درزیر آن دندان در حال رشد هستند، وجود دارد.
دندانپزشک شما با توجه به شرایط کودک و دندان یکی از روش های زیر را جهت درمان ریشه دندان شیری انتخاب می کند.
• پایه محافظ: پایه محافظ زمانی مورد استفاده قرار می گیرد که دندان دچار پوسیدگی شده باشد، اما پالپ به صورت مستقیم تحت تاثیر قرار نگرفته باشد. پوسیدگی از بین می رود وقبل از پر کردن دندان، یک ماده محافظ روی آن قرار داده می شود.
• روکش غیرمستقیم پالپ: این روکش دندان وقتی استفاده می شود که پوسیدگی به پالپ نزدیک شده اما با آن تماس نداشته است. بیشتر پوسیدگی از بین می رود. یک پوشش محافظ روی پوسیدگی نزدیک به پالپ قرار داده می شود. این مساله باعث می شود که پالپ بدون پوشش نباشد. این کار همچنین باعث تحریک بهبودی می شود. سپس یک ماده پر کننده در دندان قرار داده می شود.
• روکش مستقیم پالپ: این روکش وقتی مورد استفاده قرار می گیرد که مقدار کمی از پالپ بدون پوشش باشد. این اتفاق در حین از بین بردن پوسیدگی یا به دلیل آسیب دیدگی پیش می آید. به منظور محافظت از پالپ بدون روکش روی آن دارو قرار داده می شود. روکش مستقیم پالپ در دندان های شیری به خوبی دندان های بزرگسالان عمل نمی کنند
• درمان پالپ زنده: این روش درمانی وقتی استفاده می شود که بخش بالایی پالپ با پوسیدگی یا بوسیله تروما آسیب می بیند، اما ریشه دندان هنوز سالم است. دندان پزشک پوسیدگی و پالپ آسیب دیده را از بین می برد. پالپ سالم در ریشه ها ثابت باقی می ماند. داخل دندان با یک ماده محافظ پر می شود. روی دندان یک روکش ساخته شده از فولاد ضد زنگ قرار داده می شود. درمان پالپ زنده در دندان شیری قابل انجام است. این روش درمانی همچنین در دندان افراد بزرگسالی که ریشه آنها هنوز به طور کامل رشد پیدا نکرده قابل انجام است. در دندان افراد بزرگسال، درمان پالپ زنده معمولا به عنوان یک درمان موقت تا زمان رشد کامل ریشه مورد استفاده قرار می گیرد. این روش همچنین به عنوان اولین مرحله عصب کشی کامل دندان انجام می شود. درمان پالپ غیرزنده برای دندان شیری درمان پالپ غیرزنده برای دندان شیری بیشتر به عنوان عصب کشی شناخته می شود. این کار وقتی صورت می گیرد که پالپ دندان به قدری آسیب دیده که نمی توان آن را نجات داد. دندان پزشک کل پالپ داخل دندان را جدا می کند. دندان پزشک داخل دندان را تمیز می کند و با ماده خاصی آن را پر می کند. ماده وقتی جذب می شود که بدن برای آمادگی جهت افتادن دندان، ریشه را بار دیگر جذب می کند. یک روکش ساخته شده از فولاد ضد زنگ به منظور محافظت از دندان، روی آن قرار داده می شود. در صورتی که دندان در جلوی دهان باشد، روی فولاد ضد زنگ روکشی به رنگ دندان قرار می گیرد. درمان پالپ غیرزنده عموما به بیش از یک جلسه درمان نیاز دارد.
توجه به نکات زیر در عصب کشی دندان شیری مهم است:
• کدام دندان دچار مشکل شده است
• دندان چه زمانی به صورت طبیعی می افتد.
• میزان آسیب وارد شده به دندان
• مشکل باعث آسیب دیدگی ریشه شده یا بافت لثه در صورتی که کودک مشکلات شدیدی داشته باشد، هر نوع عفونتی خطرناک است. اگر دندان با عفونت دچار آسیب دیدگی شده باشد، به احتمال کمی پس از عصب دوباره دچار عفونت می شود. در این مورد، دندان پزشک احتمالا توصیه می کند دندان کشیده شود. در صورتی که کودک شما سالم است و کشیدن دندان باعث اختلال در غذا خوردن یا صحبت کردن او می شود، یا باعث می شود که دندان دائمی به خوبی رشد نکند، دندان پزشک عصب کشی را توصیه می کند. پس از عصب کشی کودک شما پس از عصب کشی کمی درد دارد. با استفاده از مسکن های بازاری مخصوص کودکان می توان درد را کنترل کرد.
نتیجه گیری
همانطور که توضیح داده شد، مشکلات دندانی در کودکان می تواند بسیار ناخوشایند باشند. به هر حال متخصصان و دندان پزشکان کودکان به راحتی می توانند با معاینه ی دقیق بهترین راه حل را برای درمان دندان کودکان بیاندیشند و به کار بگیرند. لازم به ذکر است قیمت عصب کشی دندان با توجه به وضعیت دندان و امکان درمان آن با استفاده از خدمات یک دندان پزشک عمومی یا یک متخصص درمان ریشه دندان متفاوت است.