با بزرگ شدن کودکتان، دندانهای شیری اش لق می شود و سر انجام می افتند تا جای آنها را دندان های دائمی پر کنند. افتادن دندان های شیری یک اتفاق طبیعی است. اما در مورد بزرگسالان نیز گاهی دندان ها لق می شوند که علت لق شدن دندان می تواند بیماری، حادثه یا عوامل دیگر باشد. پس برای درمان و حفظ دندان هایتان هر چه سریعتر با پزشک خود مشورت کنید.
لق شدن دندان در کودکان
معمولاً، یک کودک اولین دندانهای شیری خود را در حدود سن شش سالگی از دست میدهد. این دندان ها میتوانند برای اولین بار در سنین چهار و پنج سالگی لق شوند. معمولاً تصور میشود دخترها زودتر از پسرها دندان خود را از دست میدهند.
دندانهای کودک معمولا با لق شدن دندان جلو و به ترتیب زمان در آمدن لق شده و میافتند. بنابراین ابتدا دو دندان جلوی پایین، سپس دو دندان جلو بالایی، و در ادامه بقیه دندانها میافتند. دوره زمانی لازم برای افتادن همه دندانهای کودک میتواند بر اساس تحقیق انجام شده توسط کلینیک مایو تا شش سال طول بکشد.
فرزندان با والدین خود درباره لق شدن دندان هایشان صحبت میکنند. در این زمان کودک را تشویق کنید که با کشیدن زبان در اطراف دندان سعی کند دندان لق شده را از محل خود تکان دهد. به این ترتیب کودک میتواند ارتباط باقیمانده بین ریشه و دندان لق شده را قطع کند. هنگامی که دندان میافتد، فرزند شما احتمالاً یک صدای پاپ احساس میکند که به خاطر جدا شدن دندان از لثه و ریشهها است.
کودک خود را تشویق نکنید که دندان لق خود را با دست خود تکان دهد، مگر اینکه خود او تمایل به انجام این کار داشته باشد. پس از تکان دادن دندان لق شده به میزان کافی، دندان آماده برای افتادن میشود. این فرآیند ممکن است به روزها، هفتهها، یا در برخی موارد ماهها زمان نیاز داشته باشد. تا زمانی که دندان و بافت لثه اطراف آن قرمز نشده یا ورم نکرده است، شما باید صبر کنید تا دندان لق شده خود به خود بیفتد. هنگام افتادن دندان لق شده ممکن است کودک صدای پاپ بشنود و موضع آن در دهان کمی خونریزی کند. با توجه به عادی بودن این شرایط، نیازی به نگرانی در این رابطه نیست.
خارج کردن دندان لق شده با زور
اگر کودک شما بخواهد از دست دندان لق شده خلاص شود یا دوست دارد دندان خود را در حالت آویزان از یک نخ ببیند، شما میتوانید دندان لق شده را خود از دهان کودک خارج کنید. برای این کار دستان خود را بشویید و با استفاده از یک تکه گاز استریل، به دندان ضربه زده و آن را بکشید. اگر دندان لق شده با اولین تلاش خارج نشد، چند روز صبر کنید. توجه داشته باشید خارج کردن دندان از دهان قبل از سست شدن کافی ریشهها میتواند منجر به ایجاد عفونت در ناحیه مورد نظر شود.
لق شدن دندانها در بزرگسالان
لقی دندان ها در افراد بزرگسال معمولاً در نتیجه بیماری پریودنتیت اتفاق میافتد و بافت لثه اطراف دندان، استخوان دندان و ریشه برقرار کننده ارتباط بین استخوان و دندان را تحت تاثیر قرار میدهد. هر چند شایعترین دلیل برای لق شدن دندان ها در افراد بزرگسال بیماری پریودنتیت است (بیماری لثه)، اما صدمه، آسیب یا تومور نیز میتوانند دارای تاثیر مشابه بر دندانها باشند.
در حالت عادی مقدار مشخصی حرکت در بین دندانها طبیعی و عادی است، زیرا دندانها دقیقاً در محل خود تثبیت نشدهاند. در عمل دندانها از طریق یک بافت دارای قابلیت ارتجاع محدود به استخوان متصل هستند و به همین خاطر امکان حرکت محدود و ناچیز دندانها در محل آنها وجود دارد. این حرکت را معمولاً زمانی میتوان احساس کرد که دندانها به هم ساییده میشوند. به هر حال، در صورتی که حرکت دندانها از نظر شما قابل رویت است، احتمالاً شما با مشکل لق شدن دندانها مواجه هستید. در این حالت بافت اطراف دندان لق شده قرمز، متورم و غیر عادی میشود. همچنین فرد در محل مورد نظر درد و ناراحتی در زمان جویدن غذا احساس میکند. درمان مورد نیاز در این رابطه بستگی به دلیل ایجاد مشکل دارد و شامل رویههایی است که در آنها بافت لثه تمیز شده، نحوه گاز گرفتن دندانها از طریق روشهای ارتودنسی اصلاح میشود و یا از محافظ شبانه برای رفع مشکل استفاده میشود. برای استفاده از این روش های درمانی لازم است التهاب لثه نیز درمان شود.
دلایل لق شدن دندانهای افراد بزرگسال چه هستند؟
بیماری پریودنتیت (بیماری لثه). این بیماری شایعترین دلیل برای لق شدن دندان دائمی در افراد بزرگسال است. عدم رعایت مناسب بهداشت دهان، سیگار کشیدن، دیابت، و تمیز نکردن منظم دندانها میتواند باعث ایجاد بیماری پریودنتیت شود. انباشته شدن باقیمانده مواد غذایی و باکتریها بر روی دندان نیز میتواند باعث ایجاد التهاب لثه شود. در طول یک دوره زمانی، این عفونت به بافت ریشه موجود بین دندان و استخوان نفوذ میکند و در نهایت میتواند استخوان دندان را تحت تاثیر قرار دهد. التهاب و آسیب وارد شده به استخوان میتواند ساختاری را که دندان بر روی آن قرار دارد تحت تاثیر قرار داده و در نهایت باعث لق شدن دندان شود.
آسیبهای ناشی از تصادف. آسیبهای وارد شده در نتیجه وارد شدن ضربه مستقیم به دندان در تصادفات میتوانند یکی از دلایل دیگر لق شدن دندانها باشد.
آسیب مربوط به جفت شدن دندانها (آسیب در ناحیه گاز گرفتن). اگر یک دندان خارج از ردیف دندانها قرار گیرد، ممکن است فشار به نسبت بیشتری را در زمان گاز گرفتن یا جویدن تحمل کند. در این حالت غیر زوج بودن این دندان و افزایش مقدار فشار بر روی آن در زمان جویدن میتواند باعث لق شدن دندان شود. دندان قروچه یا ساییدن دندانها به یکدیگر نیز میتواند باعث لق شدن دندانها به خاطر فشار زیاد وارد شده به آنها شود.
التهاب و ورم کردگی. ایجاد التهاب در لثه نیز میتواند باعث لق شدن دندانها شود.
تومور. تومور استخوانی که میتواند باعث ایجاد آسیب در ساختار استخوانها شود نیز میتواند یکی از دلایل لق شدن دندانها باشد.
علائم و نشانه ها
بیمارانی که با مشکل لق شدن دندانها مواجه هستند، از مسائل زیر معمولاً شکایت میکنند:
- ناراحتی در زمان جویدن غذا
- وجود درد به خاطر حرکت دندانها در دهان
- قرمز شدن، ورم کردگی یا ایجاد جراحت در بافت لثه موجود در اطراف دندان لق شده.
درمان
در این رابطه راه حل درمان لق شدن دندان بستگی به دلیل آن دارد و میتواند شامل روشهای درمانی زیر باشد:
- تمیز کردن همه لثهها
- اصلاح نحوه قرار گرفتن دندانها در کنار یکدیگر (اصلاح موقعیت گاز گرفتن دندانها)
- استفاده از اسپیلینت
- استفاده از محافظ شبانه
تمیز کردن همه لثهها
تمیز کردن دندان لق شده از همه تودههای باکتری موجود بر روی آن میتواند باعث کاهش حرکت آن شود. انجام این کار همچنین میتواند به کنترل بیماری پریودنتیت لثه که در آن ریشه علت حرکت دندان و لق شدن آن است، کمک کند.
اصلاح نحوه قرار گرفتن دندانها در کنار یکدیگر
گاز گرفتن (جفت شدن دندانها مثل نحوه قرارگیری آنها کنار یکدیگر) میتواند باعث ایجاد تغییرات ناچیز در سطح دندان شود و در صورت قرارگیری صحیح دندانها در کنار یکدیگر، این فشار میتواند کاهش پیدا کند. به همین خاطر اصلاح نحوه گاز گرفتن از طریق درمانهای ارتودنسی سریع یک روش موثر برای حل مشکل لق شدن دندان است.
استفاده از اسپیلینت
هنگام استفاده از اسپیلینت دندان لق شده به دندانهای مجاور آن متصل میشود تا به این ترتیب فشار ناشی از گاز گرفتن در سطح دندان بین یک گروه از دندانها پخش شده و فقط به دندان لق شده منتقل نشود.
محافظ شبانه
دندانهایی که به علت دندان قروچه در خواب یا عادت ساییدن دندانها به هم لق شدهاند را میتوان با استفاده از محافظ شبانه تقویت کرد. این محافظ بر روی دندانها قرار گرفته و از ساییده شدن آنها به یکدیگر جلوگیری میکند. الیته بهتر است به جای استفاده از محافظ، در جهت درمان دندان قروچه کودکان در خواب اقدام شود.
کشیدن دندان
دندانهایی که لق شده اند و در تمام جهت ها حرکت میکنند ممکن است نیاز به کشیدن دندان بدون درد داشته باشند. برای بررسی موضوع کشیدن دندان با دندانپزشک خود مشورت کنید. برای ردیف کردن دندان ها بعد از کشیدن یا افتادن دندان های کودکان نیز ممکن است از ارتودنسی استفاده شود. درمورد هزینه نیز، معمولا هزینه کشیدن دندان به عوامل مختلفی از جمله نوع ماده بی‌حسی و سطح کلی هزینه‌ها در محل سکونت شما بستگی دارد.
لق شدن دندان بعد از ارتودنسی
بلافاصله پس از سیمکشی دندانها، دندانها شروع به حرکت میکنند. در چند روز اول، شما ممکن است حس کنید بعضی از دندانها در دهان لق شدهاند. به دلیل اینکه این شرایط با توجه به حرکت دندانها به محل صحیح آنها به خاطر درمان ارتودنسی عادی و معمول است، نیازی به نگرانی در این رابطه نیست. در این رابطه فرد ممکن است با لق شدن یا باز شدن فضایی بین دندانها مواجه شود که قبلاً وجود نداشته است. با حرکت و قرارگیری دندانها در محل مناسب و صحیح آنها، این فضای باز بسته شده و دندانها مجدداً در محل خود محکم خواهند شد.
بسیاری از لق شدن های دندان بزرگسالان قابل درمان است و گاهی اصلا نیازی به درمان نیست (مانند لق شدن دندان بعد از ارتودنسی). اما در هر صورت بهتر است در صورت احساس لق شدن دندان دائمی با پزشک مشورت کرده تا دچار عوارض ثانوی آن نشوید.