افرادی از هر رده‌ی سنی می‌توانند از ارتودنسی استفاده کنند. دندان‌های کج، به هم فشرده‌شده و بیرون‌زده می‌توانند ظاهر و عملکرد دندان‌های شما را تحت تأثیر قرار دهند. ارتودنسی نه تنها ظاهر دندان‌های شما را بهتر می‌کند، بلکه برای سلامت عمومی آن‌ها نیز مفید است. تمیز کردن دندان‌های صاف آسان‌تر بوده و احتمال پوسیدگی و یا آسیب دیدن آن‌ها کمتر خواهد بود. اگر از ظاهر یا عملکرد دندان‌های خود راضی نیستید، می‌توانید از سیمکشی دندان استفاده کنید.
ارتودنسی چیست؟
ارتودنسی یا سیم کشی دندان روشی است که در طی آن، دندان‌های نامرتب را صاف کرده تا ظاهر و کارایی بهتری داشته باشند. از براکت ارتودنسی و وسایل دیگری برای قرار دادن فشار مناسب بر روی دندان‌ها استفاده می‌شود. این فشار در طول مراحل سیم کشی دندان و در طی چند ماه یا چند سال می‌تواند دندان‌های شما را صاف کرده و آن‌ها را در موقعیت ایده‌آل قرار دهد.
چرا به ارتودنسی نیاز دارید؟
موقعیت دندان‌ها و فک شما، بر روی نحوه‌ی گاز گرفتن شما تأثیر می‌گذارند. گاز گرفتن به معنی نزدیک شدن دندان‌های فک پایین و فک بالا به یکدیگر می‌باشد. زمانی‌که دندان‌های بالا و پایین شما به درستی بر روی هم قرار نگیرند به این عارضه ناهنجاری دندانی یا مال اکلوژن گفته می‌شود. عواملی چون نبودن چند دندان، کج بودن یا برآمدگی دندان‌ها و یا فشرده بودن آن‌ها به یکدیگر، می‌توانند باعث ناهنجاری‌های دندانی شوند. مکیدن انگشتان دست نیز می‌تواند بر روی نحوه‌ی گاز گرفتن مؤثر باشد.
ناهنجاری‌های دندانی باعث مشکل در جویدن غذا شده و می‌تواند موجب فرسایش برخی از دندان‌ها گردد. این عارضه همچنین می‌تواند باعث گرفتگی و درد عضلانی شود. دندان‌های بیرون زده، آسان‌تر در معرض شکستگی و ترک‌خوردگی قرار می‌گیرند. تمیز کردن دندان‌های کج و فشرده‌شده به هم نیز کار دشواری بوده و این دندان‌ها نسبت به پوسیدگی و بیماری‌های لثه آسیب‌پذیرترند. تقبل قیمت ارتودنسی دندان و ترمیم ناهنجاری‌های دندانی می‌تواند طرح لبخند فرد را اصلاح‌کرده و سلامت او را بهبود بخشد. از جمله انواع ناهنجاری‌های دندانی می‌توان به اوربایت، کراس بایت، اورجت و اپن بایت اشاره کرد.
اورجت زمانی رخ می‌دهد که دندان‌های پیش جلو بیش‌ازحد برآمده باشند.
دیپ بایت زمانی رخ می‌دهد که دندان‌های فک بالا، قسمت زیادی از دندان‌های فک پایین را بپوشانند.
آندربایت زمانی رخ می‌دهد که دندان‌های فک بالا درون دندان‌های فک پایین قرار بگیرند.
اپن‌بایت زمانی رخ می‌دهد که دندان‌های عقبی بر روی هم قرارگرفته ولی هنوز در بین دندان‌های جلوی دهان فاصله وجود داشته باشد.
فاصله در بین دندان‌ها
کراس‌بایت زمانی رخ می‌دهد که یک یا چند دندان از فک بالا، به خوبی بر روی دندان مقابل خود در فک پایین قرار نگیرند.
به هم فشردگی و همپوشانی دندان‌ها
چه کسانی می‌توانند از ارتودنسی استفاده کنند؟
سیمکشی دندان‌ها تنها برای نوجوانان نبوده و می‌توان در هر سنی دندان‌ها را حرکت داد. در واقع، هر روز بر تعداد بزرگ‌سالانی که برای بهبود ظاهر و سلامت دندان‌های خود به ارتودنسی روی می‌آورند بیشتر می‌شود. دندان‌پزشک شما و یا یک متخصص ارتودنسی می‌تواند تشخیص دهد که آیا تقبل قیمت ارتودنسی دندان برای شما مناسب است یا خیر.
در برخی از موارد، ارتودنسی دندان‌ها قبل از رشد دندان‌های دائمی می‌تواند مفید باشد. به این روش، ارتودنسی پیشگیری می‌گویند. دندان‌پزشک و یا متخصص ارتودنسی دندان می‌توانند کودک را معاینه کرده و تشخیص دهند که آیا سیمکشی دندان‌ها برای اصلاح ناهنجاری‌های دندانی در او مناسب است یا خیر. ارتودنسی پیشگیری به دندان‌پزشک شما این اجازه را می‌دهد تا به هنگام ایجاد یک مشکل، جلوی آن را بگیرد.
ارتودنسی چقدر زمان می‌برد؟
درمان انواع ارتودنسی دندان به زمان زیادی احتیاج دارد که این مدت زمان به سن، شدت عارضه و تکنیک درمانی مورد استفاده بستگی دارد. در طول چند ماه یا سال دوره‌ی درمان، باید به صورت منظم به دندان‌پزشک یا متخصص ارتودنسی خود مراجعه کرده و تحت معاینه قرار بگیرید. به‌طور کلی، درمان بزرگ‌سالان نسبت به کودکان و ارتودنسی دندان نوجوانان زمان بیشتری می‌برد. بیشتر افراد در حدود دو سال از براکت های انواع سیم کشی دندان استفاده می‌کنند.
درمان ارتودنسی
بسته به شدت ناهنجاری‌های دندانی شما بعنوان مثال درمان جلو بودن فک بالا ، دندان‌پزشک یا متخصص ارتودنسی ممکن است یک یا چند مورد از روش‌های درمانی زیر را برای رفع ناهنجاری‌های دندانی توصیه کند:
- براکت
- هدگیر
- دستگاه‌های ارتودنسی متحرک
- نگه‌دارنده‌ی ارتودنسی یا ریتینر
- جراحی دهان
براکت
رایج‌ترین روش ارتودنسی مورد استفاده‌ی دندان‌پزشک‌ها و متخصصین ارتودنسی، براکت و مراحل سیم کشی دندان می‌باشد.
استفاده از براکت چگونه است؟
به منظور اعمال این روش، دندان‌پزشک شما براکت هایی را بر روی هر دندان چسبانده و آن‌ها را به یکدیگر سیمکشی می‌کند. این سیم‌کشی‌ها به وسیله‌ی گیره‌های لاستیکی یا سیمی در محل خود ثابت می‌شوند.
ممکن است در اوایل استفاده از براکت، مقداری احساس ناراحتی داشته باشید. مدت‌زمان کوتاهی طول می‌کشد تا به این وسیله عادت کرده و دیگر در لب‌ها و دهان خود احساس ناراحتی نکنید. در صورت ایجاد مشکل، می‌توان از موم‌های مخصوصی بر روی براکت استفاده کرد. به منظور راحتی بیشتر به هنگام غذا خوردن پس از سیمکشی دندان‌ها، استفاده از غذاهای نرم توصیه می‌شود.
مراقبت از دندان‌های سیمکشی شده
مسواک زدن مرتب و استفاده از نخ دندان برای دندان‌های سیمکشی شده اهمیت بیشتری دارد چرا که از جمله مضرات ارتودنسی ایجاد پلاک در اطراف براکت ها بسیار محتمل است. اگر این پلاک‌ها به خوبی پاک نشوند، ممکن است لکه‌های سیاه یا قهوه‌ای به صورت دائمی بر روی مینای دندان شکل بگیرند.
مسواک زدن و استفاده از نخ دندان برای افرادی که دندان‌های خود را سیمکشی کرده‌اند زمان بیشتری می‌برد. مسواک زدن براکت ها، جلو و عقب دندان و همچنین سطوح درگیر در عمل جویدن اهمیت زیادی دارد. دندان‌پزشک و یا متخصص ارتودنسی به شما آموزش می‌دهد که چگونه دندان‌های خود را به خوبی مسواک کرده و از نخ دندان استفاده کنید. والدین باید کودکان خود را تحت نظر گرفته و مطمئن شوند که آن‌ها به‌خوبی براکت و دندان‌های خود را تمیز کرده و برای جلوگیری از مضرات ارتودنسی توصیه‌های دندان‌پزشک را جدی می‌گیرند.
مراقبت از براکت ارتودنسی
در صورت استفاده از براکت، از جویدن غذاهای سخت مانند انواع مغز و یا یخ خودداری کنید. انتهای مداد یا خودکار خود را نخورید. و همچنین از خوردن مواد چسبنده مانند تافی و یا جویدن آدامس دوری کنید چرا که این کار می‌تواند براکتها را شل کرده، سیم‌کشی‌ها را به‌هم ریخته و حتی براکتهارا از روی دندان‌ها بکند. در صورت وقوع هر یک از این اتفاقات، شما باید براکت ارتودنسی خود را برای تعمیر نزد دندان‌پزشک و یا متخصص ارتودنسی ببرید.
اگر قسمت‌های لاستیکی و یا گیره‌های براکت کنده شوند، می‌توانید آن‌ها را با استفاده از یک موچین یا انبرک در جای خود قرار دهید. اگر تکه‌ای از سیم دندان براکت بیرون زده و دهان شما را اذیت می‌کند، می‌توانید با استفاده از پاک‌کن انتهای یک مداد به آرامی انتهای آن را خم کرده و یا با استفاده از ناخن‌گیر، سر آن را بچینید. در صورت بروز هر مشکلی، در اولین فرصت با دندان‌پزشک یا متخصص ارتودنسی خود تماس گرفته و براکت خود را به آن‌ها نشان دهید. در صورتی که مشکلات بریس ها رفع نشود می‌توانند موجب طولانی‌تر شدن روند درمان گردند.
انواع براکت ها
براکت های فلزی سنتی: احتمالاً اولین تصوری که شما از افراد دارای براکت در ذهن خود دارید، همین گزینه است: براکت‌های کوچک فلزی که در جلوی دندان‌ها بسته‌شده‌اند و سیم‌های فلزی که این براکت ها را به یکدیگر متصل کرده و در پشت آخرین دندان آسیا محکم شده‌اند. هزینه ارتودنسی ثابت نیز مانند تمام درمان‌های ارتودنسی به شرایط خاص هر بیمار، یعنی عواملی چون پیچیدگی و شدت نامرتب بودن دندان‌ها، نوع بریس و مدت زمان درمان بستگی دارد.بنابراین قیمت سیمکشی دندان ها و ارتودنسی به طور دقیق تا زمان مراجعه به متخصص مشخص نمی‌شود. هزینه سیم کشی دندان یا سایر درمان‌های ارتودنسی نباید هیچگاه مانع دستیابی شما به لبخندی که آرزوی آن را دارید، شود.
ارتودنسی نامرئی: به جای استفاده از براکت های فلزی می‌توانید با تقبل هزینه ارتودنسی نامریی از انواع نامرئی آن‌ها که از جنس سرامیک، پلاستیک و یا ترکیبی از هر دو ساخته می‌شوند استفاده کنید. ارتودنسی نامرئی دندان به سختی قابل مشاهده بوده و تنها سیم نازک رد شده از درون آن‌هاست که به خوبی دیده می‌شود. البته این براکت ها راحت‌تر از انواع فلزی آن‌ها می‌شکنند. قیمت ارتودنسی نامرئی، برابر با هزینه بریس‌های سنتی است. در مورد این درمان نیز، مانند هر درمان دیگر، تنها پزشک می‌تواند با توجه به برنامه درمانی که بر اساس نیازهای شما طراحی می‌کند،هزینه ی ارتودنسی دندان را دقیقاً تعیین نماید.
قالب‌های نامرئی: این روش به‌عنوان جایگزینی برای ارتودنسی نامرئی در بالا مورد استفاده بوده روشی دائمی نیست. در این روش، قالب‌های پلاستیکی شفافی را بر روی دندان‌ها قرار داده که می‌توان آن‌ها را برداشت. هرکدام از این قالب‌های به هم چسبیده، دندان‌های شما را کمی جابجا می‌کنند تا در موقعیت مناسب قرار بگیرد. این پلاک‌ها با استفاده از برنامه‌های کامپیوتری مخصوصی طراحی می‌شوند که مدلی مجازی از آرایش دندان‌های شما را ارائه می‌کند.
براکت‌های لینگوال: این نوع از ارتودنسی، منحصر به‌فرد و نامحسوس است. این براکت ا بر روی دیواره‌ی پشتی دندان‌ها قرار داده می‌شوند.
هدگیر
در این روش از وسیله‌ای استفاده می‌شود که در دور سر و گردن قرار می‌گیرد. این وسیله مسیر حرکت دندان و فک را در افراد در حال رشد اصلاح می‌کند. انواع مختلفی از هدگیرها وجود دارند و ممکن است در هر دوره‌ای از روند درمانی ارتودنسی مورد استفاده قرار گیرند. دندان‌پزشک یا متخصص ارتودنسی به شما خواهد گفت که چگونه هدگیر خود را کار گذاشته و روزانه چه مدت‌زمانی باید از آن استفاده کنید. در اکثر موارد، هد گیر در طول عصر و شب مورد استفاده قرار می‌گیرد.
دستگاه‌های ارتودنسی متحرک
با اینکه دستگاه‌های ارتودنسی متحرک دقت براکت ها را ندارند، می‌توانند برای حرکت دادن یک دندان و یا گروهی از دندان‌ها مورد استفاده قرار گیرند. عوارض ارتودنسی متحرک ناچیز بوده و این وسایل توسط دندان‌پزشک یا متخصص ارتودنسی کار گذاشته می‌شوند. می‌توان از مزایای ارتودنسی متحرک قبل از آماده شدن براکت ها و یا به همراه براکت ها استفاده کرد. این وسایل به تنهایی نیز بدون عوارض ارتودنسی متحرک ، برای رفع برخی از مشکلات کاربرد دارند. وسایل مورد استفاده در ارتودنسی دندان به خودی خود نمی‌توانند باعث ایجاد آسیب و عوارض ارتودنسی شوند، اما تمیز کردن ضعیف آن‌ها و استفاده زیاد از مواد غذایی شیرین و نوشیدنی‌ها می‌تواند آسیب جدی به دندان‌ها وارد کند. به همین خاطر لازم است دندان‌ها و لوازم ارتودنسی به کار رفته در دهان با دقت زیاد و بطور منظم تمیز شوند، تا عوارض ارتودنسی متحرک برای دندان نها به وجود نیاید.
نگه‌دارنده‌های ارتودنسی یا ریتینر
زمانی‌که براکتها از روی دندان‌های شما برداشته شدند، از یک نگه‌دارنده برای حفظ حالت دندان‌های شما استفاده می‌شود. ریتینرها انواع ثابت (سیم کشی ثابت دندان) و یا متحرک دارند. استفاده از آن‌ها ممکن است به صورت شبانه‌روزی و یا چند ساعت در روز باشد.
عمل جراحی دهان
در صورت بهم فشردگی دندان‌ها و یا قرار گرفتن یک دندان در یک موقعیت بسیار نامناسب، ممکن است کشیدن دندان‌ها ضروری باشد. عمل جراحی فک (جراحی ارتوگناتیک) زمانی که تفاوت فاحشی در اندازه و موقعیت فک‌های بالا و پایین وجود داشته باشد ضروری است. اگر متخصص ارتودنسی تشخیص دهد که شما به عمل جراحی فک نیاز دارید، شما را به یک جراح فک و صورت ارجاع خواهد داد.