واریس سیاهرگ‌ها (Varicose veins) که از ریشه لاتین Varix به معنای پیچ خورده گرفته شده، به گشاد شدن سیاهرگ‌ها یا تورّم ورید گفته می‌شود. بیماری واریس برای اولین بار در ۱۵۰۰ سال قبل از میلاد توسط مصریان توصیف شد و  بیماری را  به نام پیچ و خم خواندند. در آن زمان این بیماری را غیر قابل درمان دانسته و درمان آن همراه با خونریزی کشنده بود. اولین درمان تشریح شده برای واریس مربوط به۴۶۰ سال قبل از میلاد است که بقراط برای اولین بار نوعی از درمان را برای واریس شرح داد. روش بقراط مبتنی بر کمپرس با فشار و ایجاد سوراخهای موضعی بود، همچنین از حرارت سوزاننده هم برای رفع و درمان واریس استفاده می شد.قرنها بعد ،در۱۷۰۰میلادی ، پزشکی آل  مانی تبار بنام لورنز هیشتر بانداژ به همراه رژیم غذایی را به عنوان روشی برای درمان بیماری مطرح کرد.

ابداع روش جراحی واریس به ۱۸۹۰ بعد ازسال میلاد باز می گردد که برای نخستین بار توسط فریدریش ترندلنبرگ ازجراحان مشهور عصر خود برای درمان واریس بکار رفت.

تغذیه در بیماران مبتلا به واریس

چه غذاهایی مفید هستند؟

برطرف کردن یبوست گام نخست در بهبود این بیماری است. یبوست فشار وارده بر سیاه‌رگ‌های ساق پا را افزایش می‌دهد و منجر به تشکیل واریس می‌شود. رژیم غذایی غنی از فیبر، سبب کاهش یبوست و پیش‌گیری از بروز واریس می‌شود.

روش‌های درمان واریس شامل پوشیدن جوراب‌های محکم مخصوص واریس و نشستن در حالتی است که پاها در سطحی بالاتر از قلب قرار داشته باشند.در اغلب موارد، عمل جراحی نیز مورد نیاز است.

• برای حجیم کردن مدفوع و پیش‌گیری از یبوست، مصرف غلات سبوس دار، نان سبوس‌دار، ماکارونی و برنج توصیه می‌شود. غلات غنی از فیبر نامحلول، مدفوع را حجیم کرده و آب را در خود نگه می‌دارند، در نتیجه مدفوع حاصل، نرم‌تر و بزرگ‌تر بوده و آسان‌تر از دستگاه گوارش عبور می‌کند. بدین ترتیب فشار کمتری به وریدهای پا وارد می‌شود. این نکته حائز اهمیت است که افزایش دریافت فیبر در رژیم غذایی باید همراه با افزایش دریافت آب، حداقل به میزان ۶ لیوان در روز باشد.

• سبزیجات دارای برگ سبز و انواع کلم به وسیله تامین فیبر نامحلول به ویژه در طول دوران بارداری اهمیت دارد. چرا که در این زمان، سطوح بالای هورمون پروژسترون، سبب آهسته کردن انقباضات روده بزرگ می‌شود و احتمال بروز یبوست را افزایش می‌دهد.

• مرکبات به ویژه پرتقال و گریپ فروت همچنین شاتوت، توت فرنگی، فلفل دلمه ای و انواع سبزیجات دارای برگ سبز تامین کننده ویتامین C هستند. این ویتامین برای حفظ استحکام کلاژن ضروری است. کلاژن ماده‌ای است که به حفاظت از دیواره رگ‌ها کمک می کند. فقدان ویتامین C در رژیم غذایی منجر به پارگی وریدهای کوچک و بدتر شدن واریس وریدها می‌شود.از نظر تغذیه ای مهم ترین کارها برای بهبود واریس، برطرف کردن یبوست و کاهش وزن اضافی در افراد چاق است.

• مصرف عصاره شاتوت در افراد دچار واریس سبب کاهش نشت دیواره نازک رگ‌های خونی می‌شود. این عصاره دارای آنتی اکسیدان‌هایی به نام آنتوسیانین است. آنتوسیانین‌ به بهبود بافت پیوندی آسیب دیده کمک می‌کند. مصرف میوه شاتوت نیز اثر مشابهی در رفع این مشکل دارد.

• مغزها، دانه ها و ماهی های روغنی حاوی اسید های چرب ضروری هستند که مصرف مقداری از این غذاها به طور روزانه برای کمک به استحکام دیواره وریدها ضروری است.

علائم واریس

علائم و نشانه های واریس نه تنها رگ های بدمنظر طناب شکل است، بلکه دردها و گرفتگی های مداوم، ورم و خستگی پس از مدتی سرپا ایستادن نیز جزء علائم این بیماری است.

رنگ پوست نیز ممکن است تغییر کرده و قهوه ای مانند شود که رکود رنگدانه های پوستی نام دارد. این مشکل نیز از شکسته شدن رگ های خونی و تراوش خون به منطقه آسیب دیده ایجاد می شود و در افرادی که به مدتی طولانی به این مشکل مبتلا بوده اند اتفاق می افتد.

 تشخیص واریس

معمولاً تشخیص این مشکل از طریق مشاهده قابل انجام است، اما گاهی اوقات از طریق پروسه ای که فلبوگرافی (پرتونگاری از سیاهرگ ها) نامیده می شود، صورت می گیرد. این عملیات کاملاً بدون درد بوده و در آن، محلولی خاص را وارد جریان خون می کنند. آنگاه تصویر رگ ها را برای تشخیص اختلالات و ناهنجاری های موجود در جریان خون و فشار رگ ها، می گیرند.

 چگونه از واریس پیشگیری کنیم؟

• هنگام نشستن از انداختن پاهایتان روی یکدیگر خودداری کنید.
• انجام فعالیت های جسمی به خصوص پیاده روی که به تقویت پاها و رگ ها کمک می کند، توصیه می شود.
• وزن خود را پایین نگه دارید.
• از ایستادن برای مدت زمان طولانی بپرهیزید.
• از جوراب های قابل انعطاف استفاده کنید.
• از پوشیدن لباس هایی که تنگ هستند و کمر را منقبض می کند خودداری کنید.
• مصرف مواد خوراکی فیبردار را در وعده های غذایی تان بگنجانید زیرا یبوست به بروز واریس کمک می کند.
• هنگام رانندگی های طولانی مدت هر 45 دقیقه یک بار توقف کنید و مقداری پیاده روی کنید.

واریس طنابی  چه عوارضی دارد  آیا  درمان  در این واریسها لازم است ؟

• علاوه بر اینکه واریس ممکن است علایمی مانند درد، سنگینی، خارش،  بیقراری در پاها ایجاد کند واریسهای بزرگ طنابی  دو عارضه را بدنبال دارند ۱- خونریزی ۲- لخته لذا توصیه میشود و اریسهای بزرگ طنابی حتما درمان شوند .

آیا پس از درمان رگهای  واریسی میتوان  ورزش کرد ؟

درمان رگهای ریز عنکبوتی –  پس از انجام اسکلرو تراپی (تزریق) رگهای عنکبوتی بهتر است یک تا دو هفته از انجام فعالیتهای ورزشی اجتناب شود. ولی پیاده روی توصیه می شود و فعالیتهای روزمره منعی ندارد. یعنی صبح فردا می تواند سر کار خود حاضر باشد.

درمان رگهای بزرگ طنابی – پس از درمان رگهای بزرگتر که معمولا بوسیله لیزر و یا رادیو فرکوونسی انجام می پذیرد، از انجام فعالیتهای ورزشی تا ۱۵ روز خودداری گردد. ولی پیاده روی توصیه می شود و فعالیتهای روزمره منعی ندارد. یعنی صبح فردا می تواند سر کار خود حاضر باشد.

از سری مطالب پزشکی عمومی و غیر تخصصی سایت(اطلاعات عمومی و غیر تخصصی پزشکی برای افزایش دانش سلامت و اطلاعات عمومی پزشکی بازدیدکنندگان)