کمردرد (به انگلیسی: Low Back Pain) مشکل و شکایت شایعی است که بسیاری از افراد در طول زندگی با آن روبرو می‌شوند. آمار نشان می‌دهد که ۸۰٪ از افراد در دوران زندگی خود حداقل یک مرتبه به علت کمردرد به پزشک مراجعه کرده‌اند.اگرچه علت کمردرد در بسیاری از بیماران ازطریق شکایت بیمار، آزمونهای بالینی و آزمایشگاهی و همچنین بخش تصویر برداری پزشکی قابل شناسایی است، ولی به دلیل شایع بودن دردهای ناحیه کمر و عوامل مختلفی که در ایجاد آن نقش دارند، تشخیص علت اصلی به وجود آورنده کمردرد مشکل است.

در ستون فقرات، درصورت ضایعه و درگیرشدن عناصر حساس به درد همانند ماهیچه‌ها و تاندون آنها، رباط‌ها، فاسیا، مفاصل بین مهره‌ای پشتی (مفاصل فاست یا آپوفیزیال)، اعصاب نخاعی و ریشه‌های آنها، عروق خونی و طناب نخاعی به هر دلیلی، احتمال ایجاد درد وجود دارد که ممکن است در همان ناحیه و یا نقاط دورتری به شکل دردهای تیرکشنده احساس گردند.

کمردردهای حاد شایعترین نوع کمردرد ها هستند. از طرف دیگر کمردرد مزمن دردی است که ممکن  است به سرعت و یا بتدریج ایجاد شود و برای مدت طولانی باقی بماند. بطورکلی اگر کمردرد بیشتر از 3 ماه طول بکشد کمردرد مزمن نامیده می شود. کمردردهای مزمن کمتر از کمردردهای حاد شایع هستند

متخصصان توصیه می کنند در صورت بروز کمردرد با پزشک متخصص مشورت شود تا از بروز مشکلات و صدمات جدی در آینده پیشگیری شود.

 1313

در بیشتر موارد، روش های کنترل و مدیریت درد در کاهش کمر درد مؤثر است. اگرچه روش های درمانی مورد استفاده در طیفی گسترده از مصرف دارو گرفته تا ماساژ درمانی و حتی درمان های سنتی مانند طب سوزنی و یوگا تغییر می کند، اما روش های درمانی رایج برای کمردرد عبارتند از:

▪ ورزش

 اگرچه بسیاری براین باورند استراحت بهترین روش برای درمان کمر درد است اما واقعیت این است که کمر آسیب دیده بیش از استراحت به ورزش نیاز دارد. انجام حرکات ورزشی به طور منظم، با تقویت ماهیچه ها و ایجاد کشش در ماهیچه های محافظ نخاع مانع از بروز صدمات جدی خواهد شد. هر چه استراحت بیشتر باشد، کمر ضعیف تر شده و درد در آن شدت پیدا می کند. از جمله ورزش های مؤثر در درمان کمر درد، پیاده روی در مسافت های کوتاه، انجام فعالیت های کششی و انعطاف پذیری، استفاده از دوچرخه ثابت و شنا است.

▪ کاهش وزن

 کاهش وزن از روش های دیگر تخفیف کمردرد است. زیرا وزن زیاد کمر درد را تشدید می کند. علاوه بر این باید ماهیچه ها را تقویت کرده و به وضعیت و حالت بدنی هنگام نشستن، ایستادن و یا خوابیدن توجه بیشتری کرد.

زیرا اگر سر در امتداد بدن قرار نگیرد، مانند آن است که وزنه ای به وزن ۸/۶ کیلوگرم بدن را به سمت جلو می کشد و از این رو به گردن و شانه ها آسیب می رساند. ایستادن و نشستن در حالت مناسب، خطی عمودی در بدن ایجاد می کند که بدن را حدود چهار و نیم کیلوگرم سبک تر نشان می دهد.

● استفاده از کیسه آب گرم و یا کیسه آب سرد

 هنگام کمر درد، استفاده از کیسه آب گرم (کمپرس) و یا کیسه آب سرد روی محل درد توصیه می شود. این عمل باید هربار برای مدت حداکثر ۲۰ دقیقه و روزی چند مرتبه تکرار شود. اگر پس از دو یا سه روز استفاده از کیسه آب سرد، کمر درد تخفیف پیدا نکند باید کیسه آب گرم جایگزین آن شود. استفاده از کیسه آب سرد و یا آب گرم به آرامش ماهیچه ها و افزایش جریان خون و همچنین سرعت بهبودی کمک می کند

کمردرد علل بسیار زیادی دارد. با این حال مهمترین علل کمردرد عبارتند از :

وارد آوردن فشار زیاد به ستون مهره Over activity

1- دیسک بین مهره ای طبیعی2- دیسک پاره شده 3- دیسک برجسته شده 4- دیسک هرنی شده 5- نازک شدن دیسک 6 و 7- استئوآرتریت مهره

وارد آوردن فشار زیاد به ستون مهره از علل شایع کمردرد است. وقتی اسباب کشی میکنید، به مسافرت میروید، خانه تکانی شب عید میکنید، در یک صبح سرد زمستانی یک اتومبیل را که استارت نمیزند هل میدهید و یا به خرید میروید و مقدار زیادی اسباب خرید را به خانه میکشید و … عضلات و لیگامان های اطراف ستون مهره خود را تحت فشار زیاد و ناگهانی قرار داده اید.

کمر شما ممکن است آمادگی برای تحمل این فشارها را نداشته باشد. نتیجه آن کشیده شدن عضلات و لیگامان ها و بدنبال آن ایجاد پارگی های کوچک و میکروسکوپی است. بدنبال آن تورم و درد در این بافت ها ایجاد میشود و شما آنرا بصورت کمردرد و خشکی کمر احساس میکنید. احساس میکنید کمرتان خشک شده و نمیتوانید آنرا به راحتی خم و راست کنید. این محدودیت حرکت قدری به علت درد و قدری به علت انقباض عضلات اطراف ستون مهره است که خارج از اراده شما صورت میگیرد و به آن اسپاسم هم میگویند. این نوع کمردرد معمولاً با چند روز استراحت خوب میشود.

آسیب دیسک بین مهره ای Disc injury

وقتی بوجود میاید که فشار بیشتری از آنچه در حالت قبل ذکر کردیم به کمر وارد کنیم یا ستون مهره آنقدر ضعیف باشد که با همان فشارهایی که گفتیم دچار آسیب دیسک شود. در هر حال این وضعیت از حالت قبل شدیدتر بوده و نشانه آسیب بیشتر به ستون مهره است. این آسیب ممکن است به دو صورت ایجاد شود.

        پاره شدن دیسک Disc tear : بر اثر فشار به ستون مهره قسمت حلقوی دور آ ن یا آنولوس فیبروزوس پاره میشود. این پارگی ممکن است خفیف یا شدید باشد. ممکن است به ناگهان و بدنبال یک فشار ناگهانی به کمر ایجاد شود و یا ممکن است به تدریج و در طی سالیان براثر وارد شدن فشارهای خفیف ولی مداوم ایجاد شود. معمولاً با افزایش سن این پارگی ها بتدریج در همه انسان ها بوجود میاید. این جزئی از روند پیری است. در بعضی ها این پارگی ها ممکن است بدون علامت و بدون درد باشد.

      هرنی دیسک Disk herniation : هرنی دیسک بین مهره ای یا دررفتن دیسک. در این وضعیت پارگی قسمت حلقوی محیطی دیسک ( آنولوس فیبروزوس) شدید بوده و قسمت مرکزی ( نوکلئوس پولپوزوس) از بین شکاف پارگی به بیرون راه پیدا میکند. این قسمت بیرون زده را هرنی یا فتق میگویند. مهمترین مشکلی که در فتق دیسک بوجود میاید اینست که قسمت بیرون زده به اعصابی که در حال بیرون آمدن از نخاع و مهره هستند فشار آورده و همین فشار موجب بروز بسیاری مشکلات از جمله درد اندام است. درد در باسن و ران و ساق احساس میشود. به این درد سیاتیک Sciatica میگویند. هرنی یا فتق دیسک معمولاً بعد از فعالیت هایی مانند بلند کردن یا هل دادن جسم سنگین یا خم شدن یا چرخیدن ناگهانی بوجود میاید.

پیری دیسک Disc degeneration

با بالا رفتن سن بتدریج در دیسک بین مهره ای پارگی های خفیف و متعدد بوجود میاید و به مرور دیسک چروکیده و خشکیده و کوچک میشود و قدرت ارتجاعی خود را از دست میدهد. براثر کوچک شدن دیسک ارتفاع آن هم کم شده و در نتیجه مهره ها به هم نزدیکتر میشوند. نزدیک شدن مهره ها موجب سایش مفاصل بین مهره ای به یکدیگر میشود که ایجاد سائیدگي و در نتیجه درد و خشکی میکند.

لغزش یا لغزیدگی مهره یا اسپوندیلولیستزی Spondylolisthesis

بر اثر ضعیف شدن یا پاره شدن لیگامان هایی که در اطراف مهره قرار گرفته اند، مهره به سمت جلو میلغزد. این حرکت نامناسب مهره را اسپوندیلولیستزی مینامند و ممکن است روی اعصاب نخاع فشار وارد کنند.

تنگی کانال نخاع Spinal stenosis

در این عارضه کانال نخاعی تنگ میشود و فضا برای نخاع کم شده و در نتیجه به آن فشار وارد میشود. تنگی کانال نخاعی معمولاً به علت استخوان های اضافه ایست که در اطراف زوائد مهره و مفاصل بین مهره ای به تدریج و با افزایش سن ایجاد میشود. ممکن است لیگامان های اطراف مهره هم بتدریج و با افزایش سن کلفت شده و موجب تنگ شدن کانال نخاعی شوند.

اسکولیوز Scoliosis

اسکولیوز یا انحراف جانبی ستون مهره عارضه ایست که معمولا در سنین نوجوانی بوجود میاید. این عارضه ممکن است موجب کمردرد و حتی فشار به اعصاب کمری و سیاتیک شود

از سری مطالب پزشکی عمومی و غیر تخصصی سایت (اطلاعات  عمومی و غیر تخصصی پزشکی برای افزایش دانش سلامت  و اطلاعات عمومی پزشکی بازدیدکنندگان)

مشاوره رایگان