نخاع در درون کانال استخوانی قرار دارد و از پشت سر هم قرار گرفتن مهرهها تشکیل میشود. یکی از علل شایع کمردرد تنگی کانال نخاعی است.
اگر به دلایلی این کانال تنگ شود، فضای مورد نیاز نخاع کاهش یافته و منجر به وارد آمدن فشار به اندام تحتانی و اعصاب نخاعی میشود.
به باريك شدن بخش تحتاني مسير عبور نخاع(كانال نخاعی) در ستون فقرات، تنگی کانال نخاعی گفته میشود. این بیماری ممکن است در هر ناحیهای از نخاع بروز نماید.
شایعترین اختلال بهصورت تنگی کانال نخاعی گردنی، در ناحیهی گردن و تنگی کانال نخاعی کمری در ناحیهی تحتانی کمر ایجاد میشود.
در بین مهرهها، دیسکهای بین مهرهای و مفاصل فاست نخاعی وجود دارد که با افزایش سن، از حالت اسفنجی آنها کاسته میشود. استخوانها و لیگامنتهای مفاصل فاست نخاعی بهعلت آرتریت یا ورم مفاصل، ضخیمتر شده و سبب وارد آوردن فشار به داخل کانال و مجرای نخاعی میشود.
این تغییرات سبب باریک شدن مجرای نخاع کمری شده که موسوم به تنگی کانال نخاعی(spinal stenosis) است. تنگی کانال نخاعی میتواند نسبی و یا کامل باشد ولی اغلب بر اثر تغییرات”دژنراتیو” و تحلیل رفتگی ستون فقرات، ایجاد میشود.
علت و دلایل
تنگ شدن کانال نخاع به علت رشد استخوان و بافت های دیگر به داخل این کانال است و این رشد بافت های اضافی جزیی از روند پیری و مسن شدن است.
در حقیقت این بیماری معمولاً در افراد بالای 60-50 سال دیده می شود. در مرد و زن شیوع یکسانی دارد ولی معمولاً در خانم ها با علائم بیشتری بروز کرده و بیشتر نیاز به درمان پیدا میکند.
شروع این بیماری با پیر شدن دیسک بین مهره ای است. با افزایش سن، دیسک بین مهره ای محتوای آب خود را از دست داده و چروکیده و کوچک میشود.
کاهش ارتفاع یسک موجب میشود مهره ها به یکدیگر نزدیک تر شوند و این نزدیک شدن مهره ها دو مشکل را ایجاد میکند. یکی اینکه سوراخ یا دهانه ای که بین دو مهره مجاور هم و در دو طرف آنها قرار دارد تنگ میشود.
این دهانه ها محل خروج ریشه های عصبی از نخاع هستند. پس به این اعصاب فشار وارد میشود. مشکل دیگر اینست که با نزدیکتر شدن مهره ها به هم فشار بیشتری به مفاصل بین مهره ها وارد میشود که آنهم به نوبه خود موجب آرتروز و سائیدگی مفصل میشود.
هر مفصلی که سائیده میشود شروع به ساختن استخوان های اضافه در اطراف خود میکند. همچنین لیگامان های اطراف مفصل هم کلفت تر میشوند. مفاصل بین مهره ای هم همین کار را میکنند.
این استخوان های اضافی و لیگامان های کلفت شده هم دهانه بین مهره ای و هم کانال نخاع را تنگ تر میکند. مجموعه این عوامل موجب افزایش فشار بر روی ریشه های عصبی می شوند که در حال خروج ازنخاع هستند.
در بعضی افراد کانال نخاعی بصورت مادرزادی تنگ است. این وضعیت در مردان بیشتر دیده میشود و علائم آن معمولاً در سنین 50-30 سالگی بروز میکند.
راه های درمان
گرچه این درمان ها فضای مورد نیاز عصب را برای آن بیشتر نمیکنند ولی بسیاری از بیماران با این درمان ها احساس راحتی بیشتر میکنند. مهمترین آنها عبارتند از
فیزیوتراپی : شامل انجام نرمش هایی برای افزایش قدرت انعطاف ستون مهره و افزایش قدرت عضلات شکم و عضلات اطراف ستون مهره
کشش ستون مهره : تاثیر آن در افراد مختلف متفاوت است و همه به آن عقیده ندارند
دارو های ضد التهاب : مثل بروفن یا سلکسیب با کاهش التهاب در اطراف عصب میتوانند شدت علائم را کاهش دند.
تزریق کورتیکوستروئید : با تزریق این داروها در اطراف نخاع به توسط پزشک معالج ممکن است التهاب کاهش پیدا کرده و درد و علائم حسی کمتر شوند.
طب سوزنی : ممکن است در بعضی افراد درد و علائم را کاهش دهد.
مانیپولاسیون : ممکن است در بعضی افراد بتواند درد را کاهش دهد