درد در ناحیه‌ی پشت سر و گردن
چه عاملی باعث ایجاد درد در ناحیه‌ی پشت سر و گردن می‌شود؟ سر با وجود مهره‌هایی در ناحیه‌ی گردن نگه داشته می‌شود. این مهره‌ها وزن سر را نگه می‌دارند و به همان خوبی امکان حرکت را فراهم می‌آورند. زمانی که هم راستایی استخوانی دچار تغییر شود و یا عضلات درون گردن سفت گردند، این امر موجب بروز درد در ناحیه‌ی پشت سر و گردن می‌شود. پس علت بروز چنین دردی چیست؟ همان گونه که قبلاً هم گفتم استخوانها و عضلات گردن به نگه داشتن سر کمک می‌نمایند. زمانی که سر شما به طور ناگهانی به سمت جلو حرکت نماید، این کار باعث روی هم قرار گرفتن استخوانهای گردن می‌شود. این امر باعث ایجاد فشار بر روی عضلات و عصب‌های سر و گردن می‌گردد. ممکن است شما در ناحیه‌ی گردن خود احساس سفتی و فشار نمایید. این امر سبب بروز سر درد در ناحیه‌ی پشت گردن و هم چنین ایجاد درد در گردن می‌شود. انواع مختلفی از سر درد وجود دارند که منجر به بروز درد در ناحیه‌ی پشت سر و گردن می‌شوند. اجاز دهید به طور مختصر نظری اجمالی به آنها بیاندازیم.
سر درد کششی
انقباض عضلات سر و گردن موجب کشش عضلات می‌شود. این شکل یکی از شایع‌ترین انواع سر دردها است. این درد در برخی از افراد به علت فشار مداوم، خستگی، نحوه‌ی ایستادن و نشستن غلط، فشار بر چشم، اعتیاد، نوشیدن الکل و در زنانی که به خاطر دوره‌ی ماهانه‌ی خود تحت برخی تغییرات هورمونی قرار می‌گیرند به صورت سر دردی مزمن و همیشگی در می‌آید.
نشانه‌های سر درد کششی
• سر درد کششی موجب بروز دردی عمومی در ناحیه‌ی پشت سر و گردن می‌شود. • درد به مانند “نواری محکم” به دور ناحیه‌ی پشت گردن و سر به نظر می‌رسد. • سفتی عضلات در ناحیه‌ی پشت گردن احساس می‌شود. • در صورتی که این سر درد را با استفاده از داروهای مسکن درمان نماییم برای مدت زمان کوتاهی دوام خواهد داشت.
سر درد میگرنی
دومین علت شایع درد در ناحیه‌ی پشت سر و گردن میگرن است. گرفتگی عروق خونی در ناحیه‌ی سر و گردن موجب کاهش جریان خون می‌شود. به هنگام وقوع این اتفاق، این امر سبب بروز یک حمله‌ی میگرنی بسیار بد می‌شود. این نوع سر درد معمولاً موجب بروز دردی بسیار شدید و دردناک در هر دو طرف سر می‌شود. افرادی که از میگرن رنج می‌برند به شدت به نور و صدا حساس می‌گردند. در اکثر موارد آنها از حالت تهوع رنج می‌برند، تنها استفراغ کردن است که به تسکین و فرو نشاندن سر درد کمک می‌نماید. این نوع سر درد به علت تاریخچه‌ی دور و دراز خانوادگی در میگرن به وقوع می‌پیوندد. عوامل مؤثر دیگر در بروز میگرن شامل فشار طولانی مدت بر عضله، استرس، اعتیاد، مصرف الکل، کم خوابی و غیره می‌شوند. در برخی موارد انواع خاصی از غذاها مانند شکلات، آجیل، ترشی، پنیر، شراب قرمز، غذاهای حاوی مواد نگه دارنده و یا شیرین کننده‌های مصنوعی و غیره می‌توانند سبب بروز حمله‌ی میگرنی شوند. زنان قبل و در طول دوره عادات ماهانه‌ی خود و پس از مصرف داروهایی زبانی ضد باروری از بروز حملات میگرنی رنج می‌برند.
نشانه‌های سر درد میگرنی
• میگرن موجب بروز دردی تپنده در یک طرف سر می‌شود. • درد خفیف و یا شدید است و معمولاً در طول صبح شروع می‌شود. • شخص بی نهایت به نور و هم چنین صدا حساس می‌گردد. • حالت تهوع، استفراغ، سر گیجه و دیگر اختلالات بینایی احساس می‌شوند. • درد به مرور زمان بدتر می‌شود. • در موارد حاد سر دردهای میگرنی به مدت چند ساعت و حتی تا 48 ساعت دوام خواهند داشت.
سر دردهای مهره‌ای
سر دردهای مهره‌ای باعث بروز درد در ناحیه‌ی گردن می‌شود که در ناحیه‌ی سر ضربان خواهد داشت. منشأ و اساس درد معمولاً سر است که از این نقطه ناحیه‌ی پشت چشم‌ها و گوش‌ها را تحت الشعاع قرار می‌دهد و در برخی موارد به سمت بالای سر نیز حرکت خواهد داشت. این سر درد معمولاً به دلیل نحوه‌ی بد قرار گیری بدن به هنگام نشستن یا ایستادن رخ می‌دهد که منجر به ناراستی ستون فقرات و نقص در عمل کرد مفاصل می‌شود. صدمات وارده به ناحیه‌ی سر و گردن در تصادف اتومبیل و یا حرکات تند و ناگهانی نیز می‌توانند منجر به بروز سر دردهای مهره‌ای شوند.
علائم سر دردهای مهره‌ای
• دردی خفیف و مداوم در یک طرف سر وجود خواهد داشت. • فرد در ناحیه‌ی گردن خود حساسیت را تجربه می‌کند. • درد در ناحیه‌ی عقب گردن ناحیه‌ی پشت سر و چشم‌ها را تحت الشعاع خود قرار می‌دهد. • مدت سر درد ممکن است بین یکی دو ساعت تا چند هفته متغیر باشد.
سر دردهای عضلانی
زمانی که عضلات ناحیه‌ی گردن بیش از حد کشیده شده و یا دردناک شوند، این امر موجب بروز سر دردهای عضلانی می‌شود. این سر درد معمولاً با سفت یا محکم شدن عضلات گردن به علت ضرباتی چون شکستگی گردن، نحوه‌ی بد حالت نشستن یا ایستادن، استرس‌های تفریحی، استرس‌های شغلی، خوابیدن و ایستادن در وضعیت‌هایی بسیار بد و غیره ایجاد می‌شود.
علائم سر دردهای عضلانی
• دردی ملایم تا شدید در یک و یا هر دو طرف سر وجود خواهد داشت. • درد از ناحیه‌ی گردن آغاز می‌گردد و ناحیه‌ی پشت گردن مانند فک را تحت الشعاع قرار می‌دهد. • درد ممکن است شقیقه‌های سر، چشم‌ها و حتی قسمت بالای سر را نیز تحت تأثیر قرار دهد. • گردن تمایل به مقاومت در برابر حرکاتی خاص را دارد و نمی‌تواند دامنه‌ی عادی حرکت خود را به انجام برساند. • مدت زمان درد می‌تواند چند ساعت و یا چند هفته به طول انجامد.
روش درمان درد در ناحیه‌ی پشت سر و گردن
سر دردهای ناحیه‌ی پشت سر و گردن معمولاً با پاراستامول، آسپرین و ایبو پروفین درمان می‌گردند. این داروها در کاهش و تسکین درد در سر دردهای کششی و همین طور سر دردهای مهره‌ای بسیار مؤثر هستند. سر دردهای میگرنی و عضلانی نیز با ایبو پروفین و پاراستامول درمان می‌گردند. از عوامل بروز و هم چنین غذاهایی که منجر به حملات شدید میگرنی می‌شوند جلو گیری به عمل آورید. گروهی از داروهای ضد میگرنی به نام تریپتان موجود هستند که تا حد زیادی به درمان حملات میگرنی کمک می‌نمایند. این داروها عبارتند از سوماتریپتان و زولمیتریپتان. به منظور اجتناب از بروز درد در ناحیه‌ی پشت سر و گردن، لازم است که شما حالت خوبی را به هنگام نشستن، ایستادن و کار کردن در خود حفظ نمایید. بر روی یک صندلی خوب بنشینید که وضعیت نشستن شما را حفظ می‌کند. از مصرف الکل و تنباکو اجتناب ورزید. تمرین کنید و اطمینان حاصل نمایید که مقادیر زیادی هوای تازه استنشاق می‌نمایید. با تعمق (مدیتیشن) و یوگا از بروز استرس جلو گیری کنید. اگر سر درد پا پر جا باقی ماند حتماً به پزشک عمومی خود مراجعه نمایید. امیدواریم اطلاعات فوق به شما در درک کردن و فهم چگونگی رنج بردن فرد از درد در ناحیه‌ی پشت سر و گردن کمک کرده باشد.
گردن‌دردهای ساده یا جدی؟
اما در چه مواردی درد گردن، خود به خود یا با تمهیدات ساده خوب می‌شود؟
در مواردی که درد گردن حدود 12 تا 24 ساعت بعد از فعالیت غیرمعمول و به طور تدریجی، با شدت کم یا متوسط شروع شود، با مراقبت‌های ساده مانند بستن گردن و استفاده از مسکن‌های در دسترس یا تحمل درد بدون اقدام خاصی بعد از دو تا پنج روز بر طرف می‌شود. بی‌شک، در صورت بروز ناگهانی درد شدید و در صورتی که درد بیش از پنج روز استمراد داشته باشد، باید برای بررسی و درمان آن به پزشک متخصص مراجعه شود.
روش‌های ساده برای کاهش درد گردن از جمله روش‌های ساده و در دسترس می‌توان به بستن دستمال به دور گردن، نگه داشتن سر و گردن در راستای مناسب و در خط وسط یا نزدیک به آن، استفاده از بالش‌های نرم و ارتفاع مناسب، هنگام خواب ( ارتفاع مناسب بالش در حالت طاقباز وقتی وزن سر بر آن وارد می‌شود باید پنج سانتی متر و در حالت به پهلو خوابیده 15 سانتی‌متر باشد)، قرار دادن بالش در زیر سر و گردن و نه شانه ها، استفاده از مسکن‌های ضد درد کم ضرر و یا بهره‌گیری از عوامل گرم‌کننده در این زمینه مفید است.
چه کنیم که گردن‌درد نگیریم؟
حفظ دامنه حرکات طبیعی سر و گردن و قدرت عضلات اطراف سر و گردن با انجام ورزش‌های روزانه یا یک روز در میان و همچنین انجام فعالیت‌های روزانه در حد توان در پیشگیری از گردن درد موثر است. توجه داشته باشید که اگر فعالیت کمتر از حد توان فرد باشد در دراز مدت منجر به ضعف بیشتر و اگر خیلی بیش از حد توان و کنترل نشده باشد به بروز درد شدید و گاهی آسیب منجر خواهد شد. وی تاکید کرد: قرار ندادن سر و گردن در حالت‌های ثابت به مدت بیش از یک ساعت، عوض کردن حالت سر و گردن در حین انجام فعالیت‌های مداوم و استفاده از سر و گردن در راستای صحیح یعنی خط وسط می‌تواند از بروز گردن‌درد جلوگیری کند.
گردن‌های دردناک زیر تیغ جراحی
در صورت بروز درد ناگهانی بعد از ضربه‌ها، درد غیر قابل کنترل حتی با وجود مصرف دارو یا حتی پس از انجام فیزیوتراپی و با وجود استفاده وسایل کمکی مانند گردن بندهای طبی باید روش‌های درمانی جدی تری از جمله جراحی مورد بررسی قرار بگیرد.
توجه داشته باشید که گاهی دردهای گردنی حادی که به درمان‌های دارویی و کمکی پاسخ نمی‌دهد ناشی از تنگی کانال نخاعی است. درد ناشی از تنگی کانال نخاعی دارای علائمی چون بروز بی‌اختیاری کنترل ادرار و مدفوع، افزایش گرفتگی عضلات و وجود علائمی مبنی بر فشار بر عروق خونی است.
