تنگی کانال نخاعی نام بیماری است که در آن بنابه عللی فضای درونی یک یا چند مهره کمر که ریشه های عصبی از درون آن عبوز می کنند تنگ شده و در نتیجه علائمی در بیمار ایجاد میشود.
تنگ شدن کانال نخاعی به علت رشد استخوان و بافت های دیگر به داخل این کانال است و این رشد بافت های اضافی جزئی از روند پیری و مسن شدن است. در حقیقت این بیماری معمولاً در افراد بالای ۶۰-۵۰ سال دیده می شود. در مرد و زن شیوع یکسانی دارد ولی معمولاً در خانم ها با علائم بیشتری بروز کرده و بیشتر نیاز به درمان پیدا می کند.
شروع این بیماری با پیر شدن دیسک بین مهره ای است. با افزایش سن، دیسک بین مهره ای محتوای آب خود را از دست داده و چروکیده و کوچک می شود. کاهش ارتفاع دیسک موجب می شود مهره ها به یکدیگر نزدیک تر شوند و این نزدیک شدن مهره ها دو مشکل را ایجاد می کند.
یکی اینکه سوراخ یا دهانه ای که بین دو مهره مجاور هم و در دو طرف آن ها قرار دارد تنگ می شود. این دهانه ها محل خروج ریشه های عصبی از نخاع هستند. پس به این اعصاب فشار وارد می شود. مشکل دیگر اینست که با نزدیکتر شدن مهره ها به هم فشار بیشتری به مفاصل بین مهره ها وارد می شود که آن هم به نوبه خود موجب آرتروز و سائیدگی مفصل می شود
علائم و نشانه ها
مهمترین علائم عبارتند از
کمردرد ممکن است باشد و ممکن است وجود نداشته باشد.
درد سوزاننده در باسن و اندام های تحتانی. این احساس درد و سوزش بر اثر همان فشاری است که روی ریشه های عصبی وارد میشود.
وقتی اعصابی که در حال خروج از نخاع و رفتن به اندام تحتانی هستند فشرده میشوند درد در محلی احساس میشود که آن اعصاب باید در نهایت به آنجا بروند. بطور مثال اگر عصبی که باید به پشت ساق رفته و حس آنجا را تامین کند تحت فشار قرار گیرد درد در پشت ساق احساس میشود.
احساس بیحسی یا گزگز و سوزن سوزن شدن در باسن و ران و ساق پا. این مشکل هم بر اثر فشار به اعصاب ایجاد میشود
ضعیف شدن عضلات ران و ساق. وقتی فشار به عصب بیشتر میشود کارکرد حرکتی عصب هم مختل میشود. عضلاتی که آن عصب به آنها میرسد ضعیف میشوند و فرد احساس ضعف و سنگینی در هر دو اندام تحتانی میکند.
ممکن است بیمار کلاً توانایی بالا آوردن مچ پایش را از دست بدهد و موقع راه رفتن پایش را روی زمین بکشد.
درد در نشستن و خم شدن به جلو کمتر میشود. در خم شدن به جلو و نشستن فضای بین مهره ای یعنی همان دهانه ای که ذکر کردیم باز تر شده فشار روی عصب کمتر میشود پس علائم بیمار در این حالات کاهش پیدا میکند.
در موارد شدید تنگی کانال نخاع:
– اختلال در دفع ادرار و مدفوع معمولا بصورت بی اختیاری
– اختلال در راه رفتن
– فلج اندام تحتانی
– افزایش درد هنگام راه رفتن
– درد ناحیه کمر و اندام تحتانی
– معمولا شدت درد به هنگام صاف کردن تنه افزایش می یابد.
– کاهش درد هنگام خم کردن تنه به طرف جلو: در این وضعیت فشار از روی ریشههای اعصاب نخاعی برداشته میشود و به همین دلیل درد کاهش می یابد.
علت و دلایل
– پیر شدن ستون فقرات بر اثر افزایش سن
– کلسیفیکاسیون یا رسوب کلسیم بر روی تاندون ها و لیگمان های مختلف: رسوب کلسیم باعث ضخیم و سفت شدن تاندون ها و لیگمان ها می شود.
– تشکیل اوستئوفیت (زایده استخوانی با بیرونزدگی رویشی استخوان)
– رشد استخوانگونه لبه های مهره ها و مفاصل بین مهره ای
– فتق دیسک های بین مهره ای
– لغزش مهره ها روی یکدیگر
– تروما، مثلا بر اثر ضربه های مکرر و متوالی یا تصادفات
– عفونتها
– بیماری استئوآرتریت
– ناهنجاریهای مادرزادی
– اختلال در وضعیت مفاصل بین مهرهای پشتی
تشخیص
– تاریخچه بالینی بیمار
– معاینه دقیق
– رادیوگرافی ساده
– سی تی اسکن
– ام.آر.آی