دیابت یک اختلال سوخت و ساز در بدن است که به دو نوع می باشد، دیابت نوع یک و نوع دو. ديابت نوع 2 شرايط مزمني است که در آن، بدن، قادر به استفاده و ذخيره گلوگز نمي باشد و گلوکز به جاي تبديل به انرژي به جريان خون باز گشته و سبب ايجاد علايم مختلف مي گردد. دیابت نوع 1 که قبلاً واژه دیابت وابسته به انسولین و یا دیابت نوجوانی برای این نوع رایج بود. در این نوع از دیابت تخریب سلولی سلولهای بتا در پانکراس اتفاق می‌افتد. علت اصلی از دست رفتن سلولهای β، تخریب سلولی ناشی از واکنش ایمنی سلولی است. در پی این تخریب مارکرهایی در خون رها می‌شوند که شامل آنتی‌بادی علیه انسولین، اتوآنتی‌بادیهای گاد (GAD۶۵)، اتوآنتی‌بادی تیروزین‌فسفاتاز IA-۲ و IA-۲β است. این مارکرها ممکن است در ۸۵–۹۰٪ از مبتلایان دیده شود.
دیابت بارداری نیز نوعی دیابت است که در دوران بارداری رخ می دهد. دیابت بارداری معمولا در ماه‌های آخر بارداری تشخیص داده می‌شود. در صورتی که در ماه‌های آغازین بارداری خود به دیابت مبتلا شده‌اید، احتمال آن وجود دارد که قبل از بارداری نیز مبتلا به دیابت بوده‌اید. کنترل عوارض دیابت بارداری کمک می‌کند که شما و کودکتان، هر دو سالم بمانید. در صورتی که سریعا برای کنترل قند خون خود اقدام کنید، می‌توانید خودتان و کودکتان را از خطرات احتمالی در امان نگه دارید.
ديابت نوع 2 (يا ديابت بزرگسالي يا غير وابسته به انسولين) در نتيجه عدم توانايي بدن در توليد انسولين کافي و يا ناتواني از استفاده ي بهينه از انسولين توليدي رخ مي دهد؛ که به اين حالت مقاومت به انسولين گفته مي شود. که با انسولین درمانی قادر به مقابله با دیابت هستیم که دیابت نوع دو یک دیابت غیر وابسته به انسولین می باشد.
اين نوع ديابت اغلب در افراد بالاي 40 سال، چاق و داراي سابقه خانوادگي ديابت رخ مي دهد ولي متاسفانه بايد اذعان کرد که امروزه آمار ابتلاي افراد جوان تر نيز به دليل شيوه زندگي امروزي افزايش يافته است. رژیم دیابتی از جمله راهکارهایی است که می تواند از پیشرفت این نوع بیماری جلوگیری کرد.
نشانه های دیابت نوع دو
علایم دیابت نوع دو معمولا آرام آرام خود را نشان می‌دهند. ممکن شما سالها بدون اینکه بدانید به دیابت نوع 2 مبتلا باشید. این علایم شامل:
• افزایش تشنگی و ادرار پی در پی
• افزایش اشتها و تشنگی
• خشکی دهان
• تهوع و گاهی استفراغ
• خستگی و یا ضعف
• بی حسی و یا سوزن سوزن شدن دست و پا
• عفونت پی در پی پوست، دستگاه ادرار و یا واژن
• تاری دید
• زخم هایی که دیر درمان می‌شوند
زمانیکه هر یک از این علایم را مشاهده کردید می‌بایست به پزشک مراجعه کنید.
درمان
دیابت نوع 2 در مراحل اولیه با تغییر شیوه زندگی اعم از تغذیه سالم ، فعالیت بدنی و نیز کنترل استرس قابل درمان خواهد بود. جالب است بدانید که در فردی که از افزایش وزن شدید رنج می برد حتی با کمتر از 10 در صد کاهش وزن در خیلی از موارد کنترل قند خون اصلاح می گردد.
اگر با تغییر عادات نادرست زندگی قند خون شما اصلاح نشد، آن موقع دیابت اغلب با مصرف داروهای خوراکی قابل درمان است زیرا که بدن بسیاری از افراد مبتلا تا حدی انسولین ترشح می کند ولی نیاز به داروهایی برای بهبود بهرهبرداری و یا افزایش ترشح انسولین می باشد. قرص های مصرفی برای کنترل دیابت حاوی انسولین نیستند. در عوض این دارو ها مثل متفورمین، سولفونیل اوره ها، مهار کننده های آلفا گلوکوزیدازها و… باعث می شوند تا انسولین ترشح شده در بدن موثرتر و کارآمدتر عمل کند.
در مراحل پیشرفته، در نهایت بعضی از افراد مبتلا ، با انسولین درمان می شوند. انسولین می تواند چند بار در روز تزریق شود یا با استفاده از پمپ استعمال گردد. هدف از انسولین درمانی تقلید انسولین ترشح شده توسط پانکراس است. مصرف انسولین به این معنی نیست که شما در کنترل گلوکز خون خود بد عمل کرده اید بلکه به این معنی است که بدن قادر به تولید انسولین کافی یا استفاده از آن در تبدیل غذای مصرفی نمی باشد.
یکی از روش های کلیدی در کنترل دیابت، کنترل دقیق گلوکز خون است تا مطمئن شوید که مقادیر قند خون نزدیک به مقدار مطلوب است. بیماران باید در مورد سطح هدف گلوکز خون با پزشک خود مشورت کنند. همچنین سطح هموگلوبین A1C نیز بسیار مهم است. با حفظ قند خون در میزان تعیین شده می توانید از بسیاری از مشکلات ناشی از دیابت پیشگیری نمایید.
رژیم غذایی دیابت نوع دو
به محض این که شما با یک آزمایش خون و تایید پزشک، متوجه افزایش قند خون خود و ابتلای به دیابت نوع دو می گردید، خود و نیز همه خانواده تان این تصور را پیدا خواهید کرد که دیگر باید از غذاهای لذیذ و یا به نوعی لذت بردن از غذا و رفتن به رستوران تا آخر عمر خداحافظی نمایید. در مراحل اولیه نیز به دلیل ترس از این بیماری سعی می کنید رژیم غذایی سختی را داشته باشید که گاه با حذف کامل برنج، نان و مواد نشاسته ای همراه است. گاهی نیز به دلیل آن که نمی توانید اشتهای خود را پس از شروع خوردن غذا کنترل نمایید، ترجیح می دهید یک وعده غذایی خود را حذف نمایید و یا از نشستن با خانواده بر سر یک سفره پرهیز نمایید.
در مراحل اولیه، شاید رعایت این نوع رژیم غذایی به دلیل ترس از عوارض این بیماری برای شما امکان پذیر باشد و همراه آن کاهش قند خون را ببینید، ولی دیر یا زود از این رژیم غذایی سخت دست خواهید کشید، زیرا از یک طرف بیماری دیابت ، یک بیماری مزمن است که شاید تا آخر عمر با شما همراه باشد و از طرف دیگر غذا، یک نیاز طبیعی بدن بوده که محدودیت بیش از حد آن امکان پذیر نمی باشد. تحمل رژیم غذایی سخت وقتی ناممکن تر می شود که شما بدانید خیلی از مبتلایان به دیابت نوع دو به دلیل رژیم غذایی نادرست و علاقه ی وافر به انواع غذاهای ناسالم به این بیماری مبتلا شده اند. لذا اعتصاب غذا و دست کشیدن از مواد غذایی لذیذ، در طولانی مدت امکان پذیر نخواهد بود.
اگر شما دچار افزایش وزن و قند خون بالا باشید، شاید در مراحل اولیه با رعایت رژیم غذایی سخت بهبود مختصری به دست آورید، ولی پس از قطع این نوع رژیم، بلافاصله هم کنترل قند خون تان دچار اشکال خواهد شد و هم وزن تان بیشتر خواهد گشت.
متاسفانه باید گفت تغییرات متناوب رژیم غذایی که با تغییرات مکرر قند خون و وزن همراه می باشد، عوارض جانبی بیشتری نسبت به قند خون و وزن بالا که در یک دوره زمانی ثابت باقی مانده اند، برای سلامتی شما خواهند داشت.
پیشگیری از ابتلا به دیابت نوع دو
شیوه‌های سالم زندگی می‌تواند از ابتلا به دیابت نوع 2 جلوگیری کند. اگر شما مبتلا به دیابت می‌باشید، بازهم این روشها و شیوه‌هایی که در ادامه بیان می‌کنیم از ابتلا به خطرات و عوارض بیماری جلوگیری می‌نماید.
• خوردن غذای سالم. غذاهای کم‌کالری و کم‌چربی مصرف نمایید. تمرکزتان بر مصرف میوه، سبزی و غلات کامل باشد.
• افزایش تحرک و ورزش. در روز 30 دقیقه ورزش نمایید. روزانه یک پیاده‌روی سریع انجام دهید، دوچرخه سواری و یا شنا کنید و یا سایر ورزش‌ها را انتخاب نمایید.
• وزن کم کرده و لاغر شوید. اگر شما چاق هستید، کاهش 5 تا 10 درصد وزنتان می‌تواند باعث کاهش خطر ابتلا به دیابت نوع 2 شود.
بعضی اوقات داروها هم می‌توانند کمک کنند، مصرف متفورمین، می تواند باعث کاهش خطر ابتلا به دیابت نوع 2 شود.
از سری مطالب پزشکی عمومی و غیر تخصصی سایت (اطلاعات عمومی و غیر تخصصی پزشکی برای افزایش دانش سلامت و اطلاعات عمومی پزشکی بازدیدکنندگان)